Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik Yayımlandı

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”) 30995 sayılı (4. Mükerrer) ve 31 Aralık 2019 tarihli Resmi Gazete yayımlanarak, 01.01.2020 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Getirilen düzenlemeler ile geri kazanım katılım paylarının (“GKKP”) belirlenmesine, beyan edilmesine, tahsilatına ve izlenmesine ve uyulacak hükümlere ilişkin idari ve teknik usul ve esasları belirlemek hedeflenmiştir.

1. Yönetmelik Kapsamına Giren Ürün ve Uygulama Alanları

09.08.1983 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 2872 sayılı Çevre Kanunu’nda (“Kanun”) yer alan ek-1 sayılı listede (“Liste”) belirtilen ürünler Yönetmelik kapsamına girmektedir. Buna ilişkin olarak Liste’de bulunan ürünlerden, plastik poşetler için satış noktasından, diğer ürünler için piyasaya sürenlerden/ithalatçılardan GKKP tahsil edileceği işbu Yönetmelik ile düzenleme altına alınmıştır. Bu düzenleme kapsamında;

• Liste’de bulunan ürünlerden yalnızca yurtiçi piyasaya arz edilenlerden GKKP alınabilecektir. Bu bakımdan örneğin; üretimi Türkiye’de yapılıp da bu Yönetmelik kapsamına giren ürünlerin ihraç edilmesi durumunda GKKP ücretine tabi olmayacaktır.
• Yönetmelik kapsamına girip de tedarik amacıyla üretilen ürünlerin, üreticileri açısından GKKP yükümlülüğü oluşmayacaktır. Bununla birlikte Tedarikçilerden temin edilen ürünlere kendi markasını veya ayırt edici işaretini koymak ve kendini üretici olarak tanıtmak suretiyle piyasaya arz eden gerçek veya tüzel kişiler GKKP kapsamına girecektir
• Serbest dolaşıma sokulmak suretiyle millileştirilen ürünler ithalatçı gerçek veya tüzel kişiler tarafından yurt içinde piyasaya arz edilmiş sayılacak ve bu kişiler için GKKP yükümlülüğü doğacaktır.
• Geri dönüşüm veya geri kazanım yoluyla elde edilen ürünlerin bu Yönetmelik kapsamına girmesi halinde GKKP alınacaktır.
• Tasfiye halindeki ürün ve eşyalardan yalnızca asli amacına uygun olarak kullanılmak üzere satış işlemi gerçekleştirilenler için GKKP alınacaktır.
• Yönetmelik kapsamına girip de piyasaya arz edilecek araçlar ile elektronik ve elektrikli eşyaların üretiminde orijinal eşya veya parça olarak kullanılan ürünler, araç ile elektronik ve elektrikli eşya üreticileri tarafından beyan edilecektir fakat GKKP kapsamında değerlendirilmeyecektir.
• Yönetmelik kapsamına girip de piyasaya arz edilecek araçlar ile elektronik ve elektrikli eşyaların orijinal parçası olarak kullanılan ürünler için bu ürünleri sadece anılan eşyalarda, orijinal parça olarak kullanılmak şartıyla, araç ile elektronik ve elektrikli eşya üreticileri tarafından beyan edileceği fakat GKKP kapsamında değerlendirilmeyeceği düzenlenmiştir. Bununla birlikte Orijinal parça tanımına uymasına rağmen münferit olarak piyasaya arz edilebilen ürünler GKKP kapsamına girecektir.
• Yönetmelik kapsamına giren ve ambalajlı olarak piyasaya sürülen ürünlerin birincil (satış) ambalajları için beyanda bulunulacağı fakat GKKP kapsamına girmeyeceği düzenleme altına alınmıştır.
• Ülkenin tamamında Bakanlıkça belirlenen esaslar doğrultusunda depozito sistemi uygulayan, piyasaya süren veya ithalatçıların depozitolu olarak piyasaya sürdükleri ürünleri için Yönetmelik kapsamına girse dahi depozito uygulanan miktar açısından bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

2. Piyasaya Sürenlerin, İthalatçıların ve Satış Noktalarının Yükümlülükleri

Yönetmelik uyarınca yapılacak bildirimlerin ve beyanların, piyasaya sürenler veya ithalatçıların muhasebe sorumluları tarafından incelenip onaylanması gerekmektedir. Bakanlık gerekli görürse Yeminli Mali Müşavirler veya Bağımsız Denetim Kuruluşları tarafından onaylı raporları talep edebilecektir.

Bununla birlikte piyasaya sürenler ve ithalatçılar piyasaya arz etmiş oldukları ve Yönetmelik kapsamına giren ürünleri sınıflandırarak adet veya ağırlık olarak tanımlayıp kayıt altına almakla ve bu ürünleri Bakanlık’a bildirmekle yükümlü kılınmışlardır. Ayrıca Atık Yönetimi Yönetmeliği ile genişletilmiş üretici sorumluluğu kapsamında tanımlanmış olan ürün ve malzemelere yönelik yükümlülüklerini de ilgili mevzuat uyarınca yerine getirmekle yükümlüdür.

Yönetmelik kapsamında yürütülen iş ve işlemlere ilişkin belgeler de 5 (beş) yıl süre ile muhafaza edilmek zorundadır. İlave olarak Yönetmelik ile ilgili olarak ithalatçıların ve piyasaya sürenlerin yükümlü olduğu diğer bir husus ise Çevre Görevlisi istihdam eden veya Çevre Danışmanlık firmalarından hizmet alan veya kanunen Çevre Yönetim Birimi kurmaya zorunlu olan işletmeler ile GKKP miktarı 50.00,00 TL’ den (elli bin Türk Lirası) fazla olan işletmeler yaptıkları bildirimleri ve beyannamelerini Çevre Görevlisine onaylatmak zorundadır.

Şayet Yönetmelik kapsamına girmeyen bir ürünün ithalatında, Yönetmelik kapsamına giren bir ürünün de ithal edilmesi gerekirse ithalatçı tarafından GKKP ayrıca beyan edilmek ve ödenmek zorundadır. GKKP ücreti ödeme yükümlülüğü de Yönetmelik kapsamındaki ürünlerin piyasaya sürülmesi veya ithalatın gerçekleşmesi ile muaccel hale gelecektir.

3. Mahsuplaşma İşlemleri

Mahsuplaşma işlemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirtilen usul ve esaslara göre beyanname üzerinde yapılacaktır.

Bununla birlikte iadeye konu edilen ürünler için mahsuplaşmaya esas bedel olarak ürünün piyasaya arz edildiği tarihte uygulanan GKKP esas alınacaktır.

İadeye esas olan GKKP, cari dönem beyanıyla oluşan toplam GKKP’den mahsup edilir. Şayet iadeye esas olan GKKP, cari dönem beyanıyla oluşan toplam GKKP’den fazla olursa bu durumda kalan bakiye gelecek dönem beyanlarından mahsup edilecektir.

Yönetmelik hükümlerine aykırı davrananlar hakkında 2857 sayılı Çevre Kanunu’nda belirtilen yaptırımların uygulanacağı da ayrıca belirtilmiştir.

Yönetmeliğin tam metnine ulaşmak için lütfen tıklayınız.

MORAL & PARTNERS
Aslı Kınsız, Avukat
Yağız Kızkapan, Stajyer Avukat