Önerilen Aramalar

Yeni Sosyal Medya Düzenlemelerini İçeren Kanun Yayımlandı

11.08.2020

Tüm Haberler
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’da (“İnternet Kanunu”) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Sosyal Medya Kanunu”) 31 Temmuz 2020 tarihli ve 31202 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Sosyal Medya Kanunundaki sosyal ağ sağlayıcı tanımını düzenleyen 1. Madde ve yükümlülüklerin ihlalinde öngörülen yaptırımların da dahil olduğu 6. ve 7. Maddede yer alan hükümler 1 Ekim 2020 tarihinde yürürlüğe girecek olup diğer hükümler Sosyal Medya Kanunu’nun yayımı tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Sosyal Medya Kanunu ile getirilen düzenlemeler; başta sosyal ağ sağlayıcılara ilişkin yükümlülükler olmak üzere sosyal medya ve internet mecralarına yönelik çeşitli hükümler barındırmaktadır.

I. Sosyal Ağ Sağlayıcı Tanımı Getirildi
Gelişen teknoloji ve sosyal ağların kullanımındaki yaygınlaşma dikkate alınarak, İnternet Kanunu’nda yer alan içerik, yer ve erişim sağlayıcılarından farklı olarak özel düzenleme yapılması ihtiyacı görülmüş ve sosyal ağ sağlayıcılara ilişkin yeni bir tanımlama yapılmıştır. Bu kapsamda Sosyal Medya Kanunu Madde 1 ile;
  • Kullanıcıların internet ortamında sosyal etkileşim amacıyla metin, görüntü, ses, konum gibi içerikleri oluşturmalarına, görüntülemelerine veya paylaşmalarına imkan sağlayan gerçek veya tüzel kişiler, sosyal ağ sağlayıcı olarak tanımlanmıştır.
II. Sosyal Ağ Sağlayıcılarına Getirilen Yükümlülükler
Sosyal Medya Kanununun 6. Maddesi ile sosyal ağ sağlayıcılarına yönelik birçok yükümlülük getirilmiş olup, bunları aşağıdaki şekilde başlıklandıracak olursak;

1. Temsilci Bulundurma Zorunluluğu
Kullanıcılar ve yetkili merciler ile sosyal ağ sağlayıcılar arasında muhataplık ilişkisi sağlanmak suretiyle kişilik haklarının korunmasına yönelik daha etkin bir mekanizmanın oluşturulması amacı doğrultusunda; Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar;
  • En az bir yetkili kişiyi Türkiye’de temsilci olarak belirleyecektir.
  • Bu temsilci, kişiler tarafından özel hayatın gizliliğinin ve kişilik haklarının ihlali kapsamında yapılacak başvuruların cevaplandırılması ve yetkili makamlarca gönderilecek tebligat, bildirim veya taleplerin gereğinin yapılması amacıyla görev yapacaktır.
  • Temsilcinin gerçek kişi olması halinde Türk vatandaşı olması zorunludur.
  • Temsilciye ait iletişim bilgilerine sosyal ağ sağlayıcı internet adresinde yer verilecektir.
  • Temsilci belirlemeye ilişkin yapılan bildirime rağmen 30 gün içinde temsilci belirleme yükümlülüğünün yerine getirilmemesi durumunda iki aşamalı idari para cezası, devamında reklam yasağı, bu kapsamda yeni sözleşme akdetmesi, buna ilişkin para transferi gerçekleştirmesi ve iki aşamalı internet trafiği bant genişliğinin daraltılması yaptırımları uygulanacaktır.
2. Başvuruya 48 Saat İçinde Cevap Verilmesi Zorunluluğu
Kişilik haklarını ihlal eden içeriklerle mücadele bakımından sosyal ağ sağlayıcılara karşı etkin öz denetim mekanizması oluşturulması amacı ile; Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt içi ve yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar;
  • Kişilik haklarının ihlali ve özel hayatın gizliliğinin ihlali durumunda kişiler tarafından yapılacak içerik kaldırma başvurularını 48 saatlik süre içinde cevaplandıracaktır.
  • Verilecek cevapların olumsuz olması halinde sosyal ağ sağlayıcı, ayrıca gerekçe gösterecektir.
  • Bu yükümlülüğün yerine getirilmesi doğrultusunda, 1 Ocak 2021 tarihine kadar gerekli çalışmaların tamamlanması gerekmektedir.
  • Bu yükümlülüğün ihlali durumunda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (“Kurum”) tarafından 5 milyon TL idari para cezası verileceği öngörülmüştür.
Sosyal medyada bir günde milyarlarca paylaşım yapıldığı dikkate alındığında, sosyal ağ platformlarının Türkiye menşeli paylaşımları ayrıştırması ve gelen başvuruları kısa süre içerisinde değerlendirmesinin, ilgili platformlara büyük ölçüde iş yükü getireceği ve yaratacağı iş yükü ile yerel ofis açma mecburiyetini de gündeme getireceği öngörülmektedir.

3. 6 Aylık Dönemlerle Kuruma Raporlama Yükümlülüğü
Kişiler tarafından sosyal ağ sağlayıcılara yönelik gerçekleştirilen başvuruların sonuçlarına ilişkin olarak kamuoyunun aydınlatılması ve şeffaflığın sağlanması amacı doğrultusunda; Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt içi ve yurtdışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar;
  • Adli ve idari merci kararları ile kullanıcıların taleplerini hangi oranda ve ne kadar sürede yerine getirdiğinin tespiti için istatistiksel ve kategorik bilgileri içeren raporları altı aylık dönemlerle Türkçe olarak hazırlayacak ve Kuruma bildirecektir.
  • Ayrıca, söz konusu raporların kişisel verilerden arındırılmış halleri sosyal ağ sağlayıcının internet adresinde yayımlanacaktır.
  • İlk raporun 2021 yılı Haziran ayında Kuruma bildirilmesi ve sitesinde yayımlanması gerekmektedir.
  • Bu yükümlülüğün ihlali durumunda Kurum tarafından 10 milyon TL idari para cezası verileceği öngörülmüştür.

4. Verilerin Yerelleştirilmesi
Ülkemizden ortaya çıkan verilerin ülkemizde muhafaza edilmesi amacı doğrultusunda; Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılar;
  • Türkiye’deki kullanıcılarının verilerini Türkiye’de tutma yönünde gerekli tedbirleri alacaklardır.
İlgili sosyal medya kuruluşlarının çok az ülkede veri merkezleri olduğu; -mevcut pandemi ortamıyla birlikte- bu merkezlerin de ciddi maliyetli yatırımlar olduğu, veri işleme hususunda ulusal bir ayrımın teknik olarak elverişli olamayabileceği ve ilgili kuruluşların şirket politikalarına da aykırı düşebileceği göz önünde bulundurulduğunda, ilgili dijital mecraların Türkiye’den çekilmelerinin gündeme gelmesi söz konusu olabilecektir.

5. İçerik Kaldırma ve Erişim Engelleme Taleplerinin 24 Saat İçinde Uygulamaya Konulması:
Sosyal ağ sağlayıcının sorumluluğunun internetin yapısına ve doğasına uygun olarak düzenlemesi ile hukuka aykırılığı tespit edilen içeriklere ilişkin yükümlülüğünü yerine getirmeyen, erişim sayısı veya konumdan bağımsız olarak tüm sosyal medya sağlayıcılar için doğrudan sorumluluk hali öngörülmesi amacı doğrultusunda;
  • Hukuka aykırılığı hâkim veya mahkeme kararı ile tespit edilen içeriklerin, sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesine rağmen 24 saat içinde içeriğin kaldırılmaması veya erişimin engellenmemesi halinde; doğan zararların tazmin edilmesinde sosyal ağ sağlayıcılar sorumlu tutulabilecektir.
  • Bu hukuki sorumluluğun işletilmesi için içerik sağlayıcının sorumluluğuna gidilmesi veya içerik sağlayıcıya dava açılması şartı aranmayacaktır.
  • Sosyal ağ sağlayıcıların kendilerine gönderilen kararları uygulamamaları halinde doğan zarardan sorumlu tutulmaları ve çok sayıda dava ile karşı karşıya kalmaları ya da hukuki sorumluluklarına gidilmesi için dava açılma şartının aranmayışı; ilgili işletmelerin kendi otonom kararlarını almalarını ve içerik değerlendirmelerini anlamsızlaştıracağı, ilgili işletmenin bağımsızlığını büyük ölçüde kaldıracağı öngörülmektedir.

III. Bilgilendirme Yükümlülüğü ve Tebligat Düzenlemeleri
İnternet aktörlerinin çoğunlukla yurtdışında bulunması ve internet ortamındaki iletişimin e-posta ve benzeri dijital iletişim yöntemleriyle yapılmasının yaygın olması dikkate alındığında klasik tebligat usulünün internet aktörleri ile irtibatı zorlaştırdığı ve ihtiyacı karşılamadığı tespit edilmiştir. Bu kapsamda, Sosyal Medya Kanunu ile idari para cezalarının, muhatabın yurt dışında bulunması halinde Sosyal Medya Kanunu Madde 2 ile getirilen düzenlemeler ile;
  • Kurum tarafından doğrudan doğruya muhataba internet sayfasındaki iletişim araçları, alan adı, IP adresi ve benzeri kaynaklarla elde edilen bilgiler üzerinden e-posta veya diğer iletişim araçları ile de bildirilebilecektir.
  • Bu bildirim, 7201 sayılı Tebligat Kanunu’na göre yapılan tebligat hükmünde kabul edilecektir.
  • Elektronik yolla yapılan tebligat, yabancı muhatabın elektronik tebligat adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılacaktır.

IV. Yer Sağlayıcının Yükümlülüğünü Yerine Getirmemesi
Sosyal Medya Kanunu Madde 3 ile yapılan düzenleme doğrultusunda İnternet Kanunu’ndaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcılar bakımından caydırıcılığın sağlanmasını teminen verilecek idari para cezaları artırılmıştır. Bu kapsamda;
  • Yer sağlayıcılık bildiriminde bulunmayan veya Kanundaki yükümlülüklerini yerine getirmeyen yer sağlayıcı hakkında 100 bin Türk lirasından 1 milyon Türk lirasına kadar idari para cezası verilebilecektir.
Öngörülen -eskisine oranla 10 kat artırılan- yeni idari para cezalarının alt ve üst limitleri, düzenlemenin sosyal medya üzerinden yayın yapan sıradan kişi ve platformlardan ziyade dünya çapında bilinen büyük platformları dikkate aldığını göstermektedir.

V. Kısmi İçeriğin Çıkarılması
Suç̧ oluşturan kısmi içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda, erişimin engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararının verilmesi imkanı sağlanarak aynı internet sitesinde yer alan ve suç̧ oluşturmayan içerikler yönünden ifade ve haber alma özgürlüğünün daha da güvenceli hale getirilmesi amaç edinilerek;
  • İnternet Kanunu kapsamında düzenlenen katalog suçlar ve kişilik hakkı ihlalleri bakımından suç veya ihlal konusu içeriğin çıkarılmasının mümkün olduğu durumlarda, erişim engellenmesi kararı yerine içeriğin çıkarılması kararı verilebilecektir.
  • Bu çerçevede içeriğin çıkarılması kararları, erişim sağlayıcılar tarafından değil; içerik ve yer sağlayıcılar tarafından yerine getirilebileceğinden bu kararlar, içerik ve yer sağlayıcılarına da gönderilecektir.
  • İçerik ve yer sağlayıcılar, kendilerine iletilen kişilik hakkı ihlalleri kapsamındaki içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının gereğini derhal, en geç 4 saat içinde yerine getireceklerdir.

VI. Başvurucunun Adının İlişkilendirilmemesi
Sosyal Medya Kanunu Madde 5 ile internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakları ihlal edilenlerin talep etmesi durumunda hâkim tarafından, başvuranın adının bu madde kapsamındaki karara konu internet adresleri ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilecektir. Kararda, Erişim Sağlayıcıları Birliği (“Birlik”) tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağı gösterilecektir. Böylece arama motorları tarafından başvurucunun adı ile ihlale konu içeriğin ilişkilendirilmemesi sağlanacaktır.

VII. Sonuç
Sosyal Medya Kanunu kapsamında İnternet Kanununda gerçekleştirilen değişikliklerle mevcut tanımlara ilave olarak sosyal ağ sağlayıcısı tanımı yapılmakta, kimlerin/hangi işletmelerin sosyal ağ sağlayıcısı olduğu hususuna netlik kazandırılmakta, sosyal ağ sağlayıcıları ile muhataplık ilişkisi kurulamaması nedeniyle ortaya çıkan mağduriyetlerin giderilmesi amacıyla, kademelendirilmiş̧ bir mekanizma öngörülmekte, sosyal ağ sağlayıcılar bakımından, kişilik haklarının ihlali ve özel hayatın gizliliğinin ihlali durumunda kişiler tarafından yapılacak başvuruları belli sürede cevaplandırma yükümlülüğü ile bu başvuruların sonuçlarına ilişkin olarak kamuoyunun aydınlatılması ve şeffaflığın sağlanması amacıyla rapor hazırlama ve kamuoyuyla paylaşma yükümlülüğü gibi bir dizi yükümlülük ve ihlallere ilişkin yaptırımlar düzenlenmekte olup bu doğrultuda daha kurallı/sınırlandırılmış bir sosyal medya özgürlüğü de öngörülmektedir.

Sosyal Medya Kanunu’nun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Bilge Binay Kanat, Kıdemli Avukat
Aslı Kınsız, Avukat
Burak Batı, Stajyer Avukat

Diğer Haberler