E-Ticaret Siteleri İçin Beklenen Yeni Düzenlemeler Yürürlüğe Girdi

A. Yeni Tanımlar

Yönetmelik uyarınca yapılan bazı önemli tanımlar aşağıda yeralmaktadır;

(a) Aracılık hizmeti ile e-pazaryerlerinin, e-ticaret işlemlerinin gerçekleştirilmesi ve siparişin teslimi amacıyla e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcı ve alıcıya sunduğu her türlü hizmet,

(b) Dahili iletişim hizmeti ile e-pazaryerlerinin aracılık hizmeti uyarınca e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar ile e-pazaryerleri arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla ücretsiz olarak sundukları bilişim ve teknoloji altyapısında kurulu sistem (bu sistem uygulamada panel, backoffice, satıcı arayüzü vb. olarak yapılanmaktadır),

(c) E-ticaret hacmi ile e-pazaryerleri ile e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıların net işlem hacimlerinin toplamı,

(d) Onaylanmış elektronik iletişim adresi ile e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar tarafından e-pazaryerine beyan edilen ve e-pazaryeri tarafından doğrulanan telefon numarası ve e-posta adresi,

(e) Toplam satış hasılatı ile e-pazaryerleri veya e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıların e-ticaretten ve e-ticaret dışındaki satışlarından elde ettiği hasılatların toplamı

(f) Ekonomik bütünlük ile bir kişinin;

• bir ticaret şirketinin doğrudan veya dolaylı olarak paylarının en az %25’ine veya oy haklarının çoğunluğuna ya da şirketin yönetimine dair kararların alınabilmesine yönelik paylara aynı kişinin sahip olması,
• şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyeyi seçme hakkının olması,
• kendi oy haklarının yanında bir sözleşmeye dayanarak tek başına veya diğer pay sahipleriyle birlikte oy haklarının çoğunluğunu oluşturması,
• bir ticaret şirketini sözleşmeye bağlı olarak hâkimiyeti altında bulundurması veya,
• yukarıdaki kıstaslara bağlı olarak bu kişiyle bağlantılı tüm ticaret şirketleri ve bu kişiye ait işletmeler arasındaki ilişki ya da pay sahibi olup olmadıklarına bakılmaksızın birden fazla ticaret şirketinin aynı kişi veya kişiler tarafından yönetilmesi ifade edilmektedir.

E-pazaryerleri ile e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar; aşağıdaki kriterler doğrultusunda orta, büyük ve çok büyük ölçekli olarak sınıflandırılmaktadır:

E-Pazaryerleri Bakımından	Yıllık Net İşlem Hacmi	İptal ve İadesiz İşlem Sayısı (Adet)
Orta Ölçekli	10 Milyar TL Üzerinde	-
Büyük Ölçekli	30 Milyar TL üzerinde	100.000 Üzerinde
Çok Büyük Ölçekli	60 Milyar TL üzerinde	100.000 Üzerinde

 

E-Ticaret Hizmet Sağlayıcı Satıcılar Bakımından	Yıllık Net İşlem Hacmi	İptal ve İadesiz İşlem Sayısı (Adet)
Orta Ölçekli	10 Milyar TL Üzerinde	10 Milyon Üzerinde
Büyük Ölçekli	30 Milyar TL üzerinde	10 Milyon Üzerinde
Çok Büyük Ölçekli	60 Milyar TL üzerinde	10 Milyon Üzerinde

B. Hukuka Aykırı İçerik ve Haksız Ticari Uygulamalar

E-pazaryerleri, e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar tarafından sunulan içerik ve içeriğe konu mal veya hizmetle ilgili hukuka aykırılıktan sorumlu değildir. Ancak, e-pazaryerlerinin bu durumdan haberdar olması halinde, (i) 48 saat içerisinde ilgili içeriği yayımdan kaldırması ve (ii) e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcı ile ilgili kurum ve kuruluşlara gerekçesi ile bildirmesi gerekmektedir.

Haksız ticari uygulamalar, karar verme yeteneğini azaltan veya belirli bir kararı almaya zorlayarak normal şartlarda taraf olmayacağı bir ticari ilişkinin tarafı olmasına sebep olan uygulamalardır. Önemli gördüğümüz örnekler;

(a) E-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıya yapılması gereken ödemenin en geç, ürün satış bedelinin e-pazaryerinin hesabına girdiği ve siparişin alıcıya ulaştığı tarihten itibaren 5 iş günü içinde bedelin tamamını içerecek şekilde yapılmaması,

(b) E-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılarla olan ticari ilişkinin koşullarının, yazılı veya elektronik ortamda yapılan aracılık sözleşmesiyle belirlenmemesi, bu sözleşmenin açık ve anlaşılır olmaması veya bu sözleşmenin sonradan e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar tarafından erişilebilecek şekilde dâhili iletişim sisteminde saklanmaması,

(c) E-pazaryerleri tarafından e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının önceden onayı olmadan 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda belirtilen sürelerin üzerinde cayma hakkı süreleri belirlenmesi, ve

(d) E-pazaryerleri tarafından e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılara, kendi ürün ve faaliyetleri hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklama ve bildirimde bulunulmasıdır.

C. Fikri Mülkiyet Haklarının Korunması

Fikri ve sınai mülkiyet hakkı ihlalleri e-ticarette genelde satışa sunulan ürünlerin marka ve endüstriyel tasarım haklarının ihlal edilmesi konularında yoğunlaşmaktadır. Bu ihlallere yönelik şikâyet başvuruları (i) dahili iletişim sistemi, (ii) noter veya (iii) KEP aracılığıyla Yönetmelik’te sayılan bilgi ve belgeler ile e-pazaryerine yapılacaktır.

E-pazaryerlerinin, şikayet başvurusunun kendisine ulaşmasından itibaren en geç 48 saat içerisinde şikâyete konu ürünü yayımdan kaldırarak durumu e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıya ve hak sahibine bildirmesi gerekmektedir. E-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıların yapılan bildirimde şikâyet başvurusuna itiraz hakları da saklıdır.

D. Aracılık Sözleşmesi

Aracılık sözleşmesinde bulunması gereken asgari unsurlar belirlenmiştir. Belirtilenler ile sınırlı olmamak kaydıyla; aracılık hizmetinin kısıtlanmasını gerektiren durumların, e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıdan talep edilen hizmet bedelleri ve vadelerinin, dâhili iletişim sistemine erişim bilgilerinin, elde edilen verilere, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin ardından e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının erişiminin olup olmayacağının belirtilmesi gerekmektedir.

Mal veya hizmetlerin sıralanmasında ya da alıcıya tavsiye edilmesinde kullanılan parametrelerinin belirtilmesi de asgari unsurlar arasında yer almakta olup, birden çok parametre varsa bunlar arasındaki öncelik sıralamasını etkileyecek kriterlere de yer verilmelidir. Bu konuda getirilen önemli düzenleme ile bahse konu gereklilik sınırlandırılarak, arama sonuçlarının manipüle edilmesi yoluyla alıcının aldatılması ya da zararına neden olacak algoritmalar veya herhangi bir bilginin paylaşılması zorunlu olmayacaktır.

E-pazaryerinin orta, büyük veya çok büyük ölçekli olması halinde, e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar lehine bedelsiz olarak verilere erişim sağlamasına ilişkin ek zorunluluk düzenlenmektedir ve bu yükümlülük veri taşınabilirliği olarak adlandırılmaktadır.. Bu durumda e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının veriye erişim ve veri taşıma taleplerinin Alıcı bilgileri anonimleştirilerek 15 gün içerisinde karşılanması gerekmekte olduğu bilgisine de yer verilmesi gerekmektedir.

Önemle belirtilmelidir ki; 1 Ocak 2023 tarihinden önce yapılan ve bu tarihten itibaren 6 ay içinde Kanun ile belirlenen gereklilikleri sağlamayan aracılık sözleşmelerinin ilgili hükümleri geçersiz sayılacaktır.

Aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması ve sonlandırılması bakımından; nesnel ölçütlerin aracılık sözleşmesinde belirtilmesi ve belirtilen durumların varlığı halinde e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının savunmasının alınması zorunlu olup aksi takdirde e-pazaryeri tarafından aracılık hizmeti kısıtlanamayacaktır. Dolandırıcılık, veri ihlali veya diğer siber güvenlik risklerini içeren durumlar kısıtlamanın istisnai hallerini oluşturmaktadır.

E. Diğer Yükümlülükler

E-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının ve e-pazaryerinin bilgi verme yükümlülüğü bakımından; e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıların ve e-pazaryerlerinin, platformun ana sayfasında doğrudan ulaşılabilecek şekilde “iletişim” başlığı altında asgari olarak sayılan bilgileri eksiksiz bulundurması gerekmektedir.

Ödeme hizmetleri bakımından; e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar ve e-pazaryerleri tarafından platformda kredi verme hizmeti, elektronik paralarla hizmet verilmesi gibi ödeme hizmetlerinin sağlanması çok büyük oranda sınırlandırılmıştır.

Posta ve taşımacılık hizmetleri bakımından; çok büyük ölçekli e-pazaryerleri; aracılık hizmeti sunduğu platformda, e-ticaret hizmet sağlayıcı olarak yaptığı ve e-ticaret harici yaptığı satışlar dışında posta hizmet sağlayıcılığı faaliyetlerinde bulunamayacaktır.

Reklam ve indirim bütçeleri bakımından; 1 Ocak 2023 tarihi itibariyle, 2022 takvim yılına ilişkin net işlem hacimleri uyarınca e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar ile e-pazaryerleri bakımından sınırlandırılan reklam ve indirim bütçeleri uygulama alanı bulacaktır. Hesaplanacak reklam bütçelerine, bahse konu bütçenin %25ine kadar yapılan sponsorluk harcamalarının dahil edilmeyeceği düzenlenmiştir. Yönetmelik ile, her halükârda indirim olarak kabul edilecek durumlar da sayılmış olup uygulamada en çok karşılaşılan e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılara veya alıcılara sağlanan promosyon, ödül, kupon, hediye çeki, indirim kodu ve ücretsiz ürünlerin maddi değerleri de bu bütçe içerisinde sayılacaktır.

Stok bilgileri bakımından; e-pazaryerleri, platformlarda satışına aracılık ettiği malların (i) sipariş bilgilerinin e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıya eş zamanlı iletilmesinden ve (ii) stok bilgilerinin güncellenmesine yönelik e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcı ile gerekli entegrasyonu sağlamaktan sorumludur.

Dahili iletişim sistemi bakımından; yükümlülükler doğrultusunda ilgili sistem üzerinden yapılması öngörülen işlemler, 1 Temmuz 2023 tarihine kadar e-posta gibi teknik araçlar ile yapılabilecektir.

Çevrim içi arama motorlarında tanıtım ve erişim imkanı bakımından; e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıları veya e-pazaryerleri tarafından önceden yazılı ve elektronik ortamda onaylarını almadan kişilerin tescilli markalarından oluşan anahtar kelimelere reklam verilemeyecektir. Ek olarak; orta, büyük ve çok büyük ölçekli e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar ile e-pazaryerleri bakımından kendisine veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilere ait platformlar arasında erişim imkanı sunulamayacağı ve bu ortamlarda birbirlerinin tanıtımının yapılamayacağı düzenlenmiştir.

1 Ocak 2024 tarihinden itibaren ;
(a) E-pazaryeri, e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının bilgi verme yükümlülüğü uyarınca paylaştığı bilgileri doğrulamakla ve bilgilerini doğrulamadığı satıcılara aracılık hizmeti sunmamakla yükümlüdür. Bu doğrultuda e-pazaryeri, her takvim yılının ilk 3 ayı içinde e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcının tanıtıcı bilgilerinin doğruluğunu kontrol edecek ve bilgilerin güncel olmadığını tespit etmesi durumunda e-ticaret hizmet sağlayıcı satıcıya dâhili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunacak ve en fazla 3 iş günü süre vererek bilgilerin güncellenmesini sağlayacaktır.

(b) E-pazaryerleri, kendisinin veya ekonomik bütünlük içinde bulunduğu kişilerin markasını taşıyan ya da marka kullanım hakkına sahip olduğu malları, aracılık hizmeti sunduğu platformda satışa sunamayacak veya bu malların satışına aracılık edemeyecektir. Bahse konu malların farklı platformlarda satışa sunulması halinde, bu ortamlar arasında da erişim imkânı sunulamayacak ve birbirinin tanıtımı yapılamayacaktır. Bu düzenleme; (i) toplam satış hasılatının yarısından fazlasını e-ticaret dışındaki satışlarından elde eden kişilerin markasını taşıyan veya marka kullanım hakkına sahip olduğu mallar, ile (ii) dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile donanım ve yazılımları münhasıran elektronik kitapların dijital kopyalarının okunması, dinlenilmesi ve kullanılmasına imkân sağlayan cihazlar hakkında uygulanmayacaktır.

(c) Orta, büyük ve çok büyük e-pazaryerlerinin; (i) Yönetmelik’te yer alan asgari unsurları barındıran bağımsız denetim raporunu ve (ii) mevzuata uygunluk raporunu her takvim yılının nisan ayı içinde Ticaret Bakanlığına sunması gerekmektedir.

1 Ocak 2025 tarihinden itibaren yürürlük bulacak E-ticaret lisansı bakımından; E-ticaret hizmet sağlayıcı satıcılar ve e-pazaryerleri tarafından eşiklerin aşılması halinde e-ticaret lisansı alınması zorunludur. Yönetmelik ile e-ticaret lisansına başvuru süreci, parasal eşikler, lisans ücreti, başvurunun sonuçlandırılması, başvurunun yenilenmesi gibi alt başlıklar düzenlenmiştir.

Önemle belirtmek isteriz ki, 1 Ocak 2023 tarihinden önce imzalanan aracılık sözleşmeleri, en geç 1 Haziran 2023 tarihine kadar Yönetmelik ile uyumlu hale getirilmediği sürece geçersiz olacaklardır.

Yönetmeliğin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

MORAL | KINIKOĞLU | PAMUKKALE | KÖKENEK
Dilek Akdaş Kökenek, Ortak
Bahar Esentürk, Kıdemli Avukat
Dilara Kürkçüoğlu, Avukat