06.03.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 2025/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi (“Genelge”), iş yerlerinde psikolojik tacizle mücadelenin güçlendirilmesi amacıyla yeni düzenlemeler getirmiştir. Bu genelgeyle 2011/2 sayılı Genelge (“Mülga Genelge”) yürürlükten kaldırılmış, mobbingle mücadele mekanizmalarının güçlendirilmesi amaçlanmış ve iş yerlerinde psikolojik tacizi önlemeye yönelik uygulamaların sistematikleştirilmesi hedeflenmiştir.
1. Genelgenin Getirdiği Düzenlemeler
Genelge, iş yerlerinde psikolojik tacizle mücadelenin güçlendirilmesi amacıyla kurumsal mekanizmaları geliştirmekte, işveren ve yöneticilere düşen yükümlülükleri netleştirmekte ve çalışanların başvuru süreçlerini düzenlemektedir. Bu kapsamda, Mülga Genelge ile oluşturulan Psikolojik Tacizle Mücadele Kurulu (“Kurul”) yeniden oluşturulmasına karar verilmiştir. Kurul, psikolojik tacizle mücadelede ülke çapında politikalar belirleme, eğitim ve farkındalık faaliyetlerini koordine etme, araştırmalar yapma ve rehber dokümanlar hazırlama görevlerini üstlenecektir.
Genelge’de iş yerinde psikolojik tacizle mücadelede işveren ve yöneticilerin önleyici ve koruyucu tedbirler alması gerektiği; işverenlerin, iş yerinde psikolojik taciz risklerini önlemek amacıyla gerekli politika ve uygulamaları geliştirmekle, çalışanların da bu tür eylemlerden kaçınmakla yükümlü olduğu vurgulanmıştır.
Genelge ile çalışanların psikolojik tacize maruz kalmaları durumunda başvurabilecekleri merciler genişletilmiştir. Çalışanlar mobbing ile karşılaşmaları halinde, çalıştıkları kurum veya kuruluşlar ile ALO 170’in yanı sıra, bu yeni Genelge kapsamında CİMER, TBMM Dilekçe Komisyonu, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ile Kamu Denetçiliği Kurumu’na başvuruda bulunabilecektir.
Genelge’de, soruşturma sürecinde kişisel verilerin ve özel hayatın gizliliğinin korunması gerektiği vurgulanmış, ayrıca Mülga Genelge’den farklı olarak gerçeğe aykırı iddiaların kurumların itibarına zarar vermemesi için gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir. Bu nedenle, süreçlerin ivedilikle yürütülmesi ve mağdurların korunmasına yönelik mekanizmaların etkin şekilde işletilmesi gerekmektedir. Toplu iş sözleşmelerine psikolojik tacizi önleyici hükümlerin eklenmesi de teşvik edilmiştir.
Son olarak, ALO 170 hattında görev yapan psikologlar aracılığıyla çalışanlara rehberlik ve destek sağlanmasına devam edileceği Genelge’de belirtilmiştir.
2. Sonuç ve Değerlendirme
2025/3 sayılı Genelge, mobbing ile mücadelede mevcut mekanizmaları güncelleyerek daha etkin ve kapsamlı bir yaklaşım sunmakta, işverenlerin sorumluluklarını netleştirerek önleyici politikaların uygulanmasını teşvik etmektedir. Başvuru mekanizmalarının genişletilmesi, eğitim programlarının yaygınlaştırılması ve soruşturma süreçlerinde gizlilik ve tarafsızlığın korunması, çalışan haklarının daha güçlü şekilde korunmasına katkı sağlayacaktır.
Şüphesiz işverenlerin bu süreçleri etkin bir şekilde uygulaması ve çalışanların farkındalığının artırılması da büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede, iş yerlerinde sağlıklı bir çalışma ortamı yaratmak ve psikolojik tacizi önlemek adına hem işverenlerin hem de çalışanların sorumluluklarını yerine getirmesi gerekmektedir.
Eylül Bengisu Gümüş, Kıdemli Avukat
Selen Kaya, Stajyer Avukat