13.03.2025 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan, Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından hazırlanan III-35/B.1 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ ile III-35/B.2 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının kuruluşuna, faaliyete geçmesine, faaliyetlerine ve faaliyetlerinin durdurulmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.
III-35/B.1 SAYILI TEBLİĞ
Tebliğ Kapsamında Getirilen Düzenlemeler Nelerdir?
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş Şartları ve İznine İlişkin Düzenlemeler Yapılmıştır.
III-35/B.1 sayılı Tebliğ ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının anonim ortaklık şeklinde kurulması, paylarının nama yazılı ve nakit karşılığı çıkarılmış olması, asgari sermaye tutarının Kurul tarafından belirlenen sınırın altında olmaması ve tamamının nakden ödenmesi zorunluluğu getirilmiştir. Ayrıca, esas sözleşmenin mevzuata uygun olması, faaliyet konularının yalnızca yetkilendirilen hizmetlerle sınırlı tutulması, kurucuların gerekli şartları taşıması ve ortaklık yapısının şeffaf olması gerekmektedir.
Kurucu ve ortaklar için ise iflas, konkordato veya tasfiye geçmişi bulunmaması, finansal sektörlerde belirli pay ve kontrol sınırlamalarına tabi olması, zimmet, dolandırıcılık, rüşvet, sahtecilik ve terörizmin finansmanı gibi suçlardan hüküm giymemiş olması gibi mali ve hukuki kısıtlamalar getirilmiştir.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Faaliyete Başlayabilmesi İçin Kurul Onayı Şart Koşulmuş ve Bu Kapsamda Yeni Düzenlemeler Getirilmiştir.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyete başlayabilmesi için Kurul’dan izin alması gerekmekte olup, bunun için kuruluş şartlarını korumaları, asgari sermayeyi nakden ve tamamen ödemiş olmaları, sermaye yeterliliği yükümlülüklerini yerine getirmeleri, uygun organizasyon yapısını oluşturmaları, personel ve yöneticilere ilişkin şartları sağlamaları, güvenlik altyapısını TÜBİTAK kriterlerine uygun şekilde oluşturup işlerliğini sağlamaları, iç denetim, kontrol ve risk yönetim sistemlerini kurmaları, MKK ile sistem entegrasyon testlerini tamamlamaları ve özel anahtarların güvenli saklanmasını sağlayacak altyapıyı oluşturmuş olmaları gerekmektedir. Ayrıca, Kurul, gerekli görmesi halinde başvuru bazında ilave şartlar talep edebilir.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Pay Devirlerine ve Tescile İlişkin Yükümlülükleri Düzenlenmiştir.
III-35/B.1 sayılı Tebliğ ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının ortaklık yapısındaki değişikliklerin belirli eşiklere ulaşması veya aşılması halinde Kurul iznine tabi olması düzenlenmiştir.
%10, %20, %33 ve %50 eşiğini aşan veya bu oranların altına düşen pay devirleri için önceden Kurul onayı alınması zorunludur. Ayrıca, yönetim kurulunda temsil hakkı veren imtiyazlı payların devri herhangi bir oran gözetmeksizin izne tabidir. %10’un altındaki pay devirleri için ise Kurul’a yalnızca bildirim yapılması yeterlidir. Kurul izni alınmadan yapılan devirler pay defterine işlenemez ve hukuki geçerliliği bulunmaz.
Bir diğer önemli düzenleme ise kripto varlık hizmet sağlayıcıları, sermaye piyasası kurumları, sigorta ve finansal kuruluşlar gibi Kurulca uygun görülen şirketlere herhangi bir sınırlama olmaksızın iştirak edebilirken, ödenmiş sermayelerinin %10’undan fazlasına sahip olan şirketlere veya yöneticilerinin %25’ten fazlasına sahip olduğu şirketlere ortak olamazlar. Bunun dışında kalan şirketlere yapılan iştirakler toplamda özsermayenin %25’ini aşamaz.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Yapamayacakları İş ve İşlemler Düzenlenmiştir.
III-35/B.1 sayılı Tebliğ ile kripto varlık hizmet sağlayıcılarının yalnızca Kurul’dan izin alınan hizmetleri sunabileceği, sanayi veya zirai faaliyetlerde bulunamayacağı ve mevduat veya katılım fonu toplayamayacağı düzenlenmiştir. Ayrıca, kendi mali taahhütlerini içeren evrak çıkaramazlar, ticari amaçlı gayrimenkul alım satımı yapamazlar ve kripto varlıkların belirli bir getiri sağlayacağı yönünde taahhütte bulunmaları yasaktır. Müşteri varlıkları üzerinde yetkisiz tasarrufta bulunmaları ve çalışanlarına veya müşterilerine olağan ilişkiler dışında işlem yapma olanağı sağlamaları da yasaklanmıştır.
III-35B.1 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Kuruluş ve Faaliyet Esasları Hakkında Tebliğ’e erişmek için
tıklayınız.
III-35/B.2 sayılı Tebliğ
Tebliğ Kapsamında Getirilen Düzenlemeler Nelerdir?
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarının Sunabileceği Bazı Hizmet ve Faaliyetler Kurul İznine Tabi Tutulmuştur.
III-35/B.2 sayılı Tebliğ ile, kripto varlıklarla ilgili belirli hizmet ve faaliyetlerin ancak Kurul izniyle gerçekleştirilebileceği düzenlenmiştir. Buna göre, kripto varlıkların alım-satım, takas ve transfer işlemleri ile saklama hizmetleri, ilk satış veya dağıtımına aracılık edilmesi, özel anahtarların saklanması ve yönetimi, yatırım danışmanlığı faaliyetleri ve Kurulca belirlenecek diğer hizmetler yalnızca izin alındığı takdirde yürütülebilecektir.
Sermaye Yeterliliği Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları İçin Sermaye ve Özsermaye Yükümlülükleri Belirlenmiştir.
III-35/B.2 sayılı Tebliğ ile, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetleri belirli kurallara bağlanmıştır. Buna göre, platformların en az
150.000.000 TL, saklama kuruluşlarının ise en az
500.000.000 TL kuruluş sermayesine sahip olması zorunludur.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının özsermayeleri, kuruluş sermayelerinden az olamaz ve her yılın altıncı ayı itibarıyla en az %25’inin ödenmiş veya çıkarılmış sermaye olması gerekmektedir. Ayrıca, platformların özsermayesi likit rezerv yükümlülüğünden düşük olamazken, saklama kuruluşları için müşteri varlık toplamı
1.000.000.000 TL’yi aştığında, aşan tutarın %1,5’i kadar ek özsermaye bulundurma zorunluluğu getirilmiştir. Bu yükümlülük, üç aylık aritmetik ortalama esas alınarak yılın belirli dönemlerinde takip edilecektir.
Bir diğer önemli düzenleme ise müşteri varlıklarına ilişkindir. Müşteri varlıklarının en az %95’inin saklama kuruluşlarında tutulması esası getirilirken, platformlar nezdinde saklanabilecek oran %5 ile sınırlandırılmış, ancak gün içinde bu oran %10’u aşarsa aşan kısmın derhal saklama kuruluşuna aktarılması gerekliliği düzenlenmiştir. Platformların, müşteri varlıklarının %3’ü oranında likit rezerv bulundurma zorunluluğu bulunmakta olup, bu rezervin kapsamı ve hesaplamaları Kurul tarafından belirlenebilecektir. Ayrıca, platform ve saklama kuruluşları, transfer işlemlerini anlık olarak takip etmek ve olağan dışı işlemlerde müşterilerden teyit almakla mükellef olup, bu süreçte müteselsil sorumluluk taşımaktadır.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları İçin Uyum Süreci Belirlenmiştir.
08.08.2024 tarihli İlke Kararı kapsamında kuruluş başvurusu yapmış olan veya halihazırda faaliyette bulunan platformların, saklama altyapılarını en geç 30.06.2025’e kadar III-35/B.2 sayılı Tebliğ’de belirlenen düzenlemelere uygun hale getirmeleri gerekmektedir. Ayrıca, bu kuruluşların sermaye ve özsermaye yükümlülüklerine başvuru tarihinden itibaren, III-35/B.2 sayılı Tebliğ’in diğer hükümlerine ise en geç 30.06.2025’e kadar uyum sağlamaları zorunludur.
Sonuç olarak, III-35/B.1 ve III-35/B.2 sayılı tebliğler, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının faaliyetlerini düzenleyerek kuruluş şartlarından faaliyet izinlerine, sermaye ve özsermaye gerekliliklerinden saklama ve likit rezerv zorunluluklarına kadar birçok kritik düzenleme getirilmiş, pay devirleri, müşteri varlıklarının korunması ve uyum süreçleri detaylandırılmıştır. Böylece, kripto varlık piyasasının daha istikrarlı ve denetlenebilir hale gelmesi amaçlanmıştır. Tüm bu düzenlemeler, kripto varlık piyasasının daha sağlıklı bir şekilde büyümesini ve geleneksel finans piyasalarıyla daha uyumlu hale gelmesini desteklemektedir.
III-35B.2 sayılı Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıların Çalışma Usul ve Esasları ile Sermaye Yeterliliği Hakkında Tebliğ’e erişmek için
tıklayınız.