Özellikle pandemi döneminde sokağa çıkma kısıtlamalarında, işyerlerinin faaliyet konuları, kısıtlamalar süresince muafiyet kapsamlarının belirlenmesi adına büyük önem taşımaya başladı. Bu doğrultuda şirketlerin, NACE kodlarının, gerçekleştirmekte oldukları tüm faaliyetler bakımından güncel olmasının pratikteki önemi de anlaşılmış oldu.
İşyerinin faaliyet alanı ve bununla bağlantılı olarak işyeri tehlike sınıfı bilgisini veren NACE kodları, Avrupa Birliği’ne uyum çalışmaları kapsamında yürürlüğe girmiş olup 2009 yılından beri ülkemizde de kullanılmaktadır.
NACE Kodları, şirket kuruluşu esnasında, şirket ana sözleşmesine uyumlu olacak şekilde belirlenmekte olup, şirket faaliyetlerinin belirlenmiş olan NACE koduna göre devam ettirilmesi ve bu doğrultuda, gerekli standartların sağlanması gerekmektedir. Çeşitli sebeplerle faaliyet alanının değiştirilmesi halinde ise asıl NACE kodunun değiştirilmesi veya ilave NACE kodu eklenmesi talebinde bulunulması gerekmektedir.
I. Asıl NACE Kodu Değişiklik Talepleri
Şirketlerin sahip olduğu NACE kodunu değiştirmesi halinde uygulanacak prosedür:
-
Öncelikli olarak, Şirket ana sözleşmesinde belirlenmiş olan faaliyet konusu incelenmelidir. Talep edilen NACE
kodunun;
- İlgili Ticaret Sicili Müdürlüğü tarafından tescil olunan şirket iştigal konusuna uygun olmaması halinde,
öncelikli olarak Genel Kurul tarafından karar alınarak şirket ana sözleşmesindeki faaliyet alanının
talep edilen NACE koduna uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Örneğin, inşaat sektöründe faaliyet
gösteren ve ana sözleşmesindeki faaliyet konusu da buna göre düzenlenmiş olan bir şirket, eğer gıda
sektöründe faaliyet göstermeye karar verir ve NACE kodunu buna göre değiştirmek isterse; öncelikli
olarak Genel Kurul kararı alarak şirket ana sözleşmesindeki faaliyet konusunu da değiştirmesi
gerekecektir. Aksi takdirde, sadece NACE kodu değişikliği yapması mümkün olmayacaktır. Genel Kurul
kararının alınmasının ardından, Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvuruda bulunularak ilgili kararın
tescilinin yapılması gerekecektir.
- Şirket iştigal konusuna uygun olması halinde ise, Genel Kurul kararı alınmasına ihtiyaç
bulunmamaktadır.
-
Değiştirilmek istenilen NACE kodu ile şirket faaliyet konusunun birbirine uyumlu hale gelmesinin ardından, bağlı
bulunulan Vergi Dairesine talepte bulunularak Vergi Dairesi kayıtlarındaki NACE kodunun düzeltilmesi talep
edilecektir.
- Son olarak, güncel tarihli NACE kodunu/kodlarını gösterir Vergi Dairesi yazısı ile birlikte, üye olunan Ticaret
Sicil Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulacak ve Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından yapılacak olan inceleme ve
değerlendirmeler sonucunda başvuru hakkında nihai karar verilecektir.
II. İlave NACE Kodu Talepleri
Mevzuat ve uygulama kapsamında, Şirketin asıl NACE kodunu değiştirilmeksizin, yan NACE kodları belirlemesi imkanı da bulunmaktadır. Şirketler, sahip olduğu 1 adet ana NACE kodunun yanı sıra 4 adet yan NACE kodu belirleyebilecektir. Böylelikle, her bir Şirket toplamda 5 adet NACE koduna sahip olabilecektir.
İlave NACE kodu talepleri halinde de, yukarıda detaylıca açıklamış olduğumuz üzere, NACE kodunun değiştirilmesi ile benzer prosedür izlenecektir. Öncelikli olarak, eklenmesi talep edilen NACE kodunun şirketin ana sözleşmesindeki faaliyet konusuna uygunluğu değerlendirilecektir. Uygun olmaması halinde Genel Kurul kararı alınması ve kararın tescil ettirilmesi gerekecektir.
Değiştirilmek istenilen NACE kodu ile Şirket ana faaliyet konusunun birbirine uyumlu hale getirilmesinin ardından -uygulamada her Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün bu konudaki tutumu farklı olmakla birlikte- genellikle vergi dairesine talepte bulunulmaksızın üye olunan Ticaret Sicil Müdürlüğü’ne başvuruda bulunulması yeterli olmaktadır.
Ancak bu noktada tekrar belirtmek isteriz ki, başvuru yapılacak Ticaret Sicil Müdürlüğü’nün bu konudaki tutumu büyük önem taşıyacak olup pratikte farklı uygulamalar ile karşılaşılabilecektir. Örneğin, İzmir Ticaret Sicil Müdürlüğü (İZTO) her halükarda, vergi dairesine başvuruyu mecburi kılarken, İstanbul Ticaret Sicil Müdürlüğü (İTO), NACE koduna ek yapılması halinde vergi dairelerine başvuru yapılmaksızın doğrudan ilave NACE kodu değişikliği talebi ile kendilerine başvurulabileceğini belirtmektedir.
Başvurunun ardından Ticaret Sicil Müdürlüğü tarafından gerekli inceleme ve değerlendirmeler yapılarak, başvuru nihai sonuca ulaştırılacaktır.
Sonuç olarak, ticari hayatın sekteye uğramaması adına, her şirketin mutlaka şirket ana sözleşmesindeki faaliyet alanları ve NACE kodlarının güncelliğini sağlaması gerekmektedir.
NACE kodları ve meslek grupları listesine
buradan ulaşabilirsiniz.
Nur Duygu Bozkurt Kadirhan, Kıdemli Avukat
İrem Tanık, Stajyer Avukat