Birleşme ve devralma işlemlerinin birçoğu, mevzuattaki ciro eşiklerinin aşılması ve teşebbüslerin kontrol yapıları üzerinde kalıcı kontrol değişikliği meydana getirmesi sebebiyle, Rekabet Kurulu’nun iznine tabi olmaktadır.
2021 yılında Rekabet Kurumu’na bildirilen işlemlere ilişkin, Rekabet Kurumu Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan 2021 yılı Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu (“
Rapor”), 7 Ocak 2022 tarihinde, Rekabet Kurumu’nun internet sitesinde yayımlanmıştır. Rapor; 2021 yılında bildirilen birleşme ve devralmalara ek olarak geçmiş yıllarda incelenen işlemlere ilişkin karşılaştırma analizlerini de içermesi sebebiyle, önümüzdeki günlerde Türkiye’de şekillenmesi beklenen ticari ekonomik hareketliliğin bir çerçevesini çizmekte ve gelecekte Türkiye’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılara da ışık tutmaktadır. Rapor kapsamında öne çıkan bazı hususlar aşağıda özetlenmektedir.
İşlem Sayısında % 40 Oranında Artış
Rekabet Kurumu tarafından 2021 yılında, 7’si özelleştirme işlemi olmak üzere toplam 309 adet birleşme ve devralma işlemi incelenmiştir. Bu işlemlerden 125’inin Türkiye kökenli şirketlere ilişkin olduğu, yani işlem kapsamında üzerinde kontrol sağlanan hedef şirketin Türkiye’de kurulmuş Türk şirketler olduğu belirtilmiştir. 2020 yılında Rekabet Kurumu tarafından incelenen 220 birleşme ve devralma işlemi, 2021 yılında %40 oranında artış göstererek 309’a ulaşmıştır. Bu artış, pandeminin çıkış noktası olan Uzakdoğu pazarlarına olan güvenin azalması ve benzer şekilde pandeminin zorlu koşullarından etkilenen Avrupa pazarlarında kapanma önlemlerinin uygulanması sonucu, Türkiye’nin ucuz ve ulaşılabilir bir pazar konumuna gelmiş olduğu şeklinde yorumlanabilir. Kaldı ki, Rapor’da 2021 yılında incelenen birleşme ve devralmalara ait toplam işlem adedinin son 9 yılın ortalamasının üzerinde olduğu tespit edilmiştir.
En Yüksek İşlem Bedeli Bir Özelleştirme İşlemine Ait
2021 yılında Türkiye kökenli işlemlere ilişkin incelenen birleşme ve devralmaların toplam işlem bedelinin yaklaşık 137,5 milyar TL olduğu kaydedilmiştir. Faaliyet alanları özelinde bir incelemeye gidildiğinde, 2021 yılında Türkiye kökenli işlemler içinde en yüksek işlem değerinin; özelleştirme işlemleri içinde 89,3 milyar TL ile “havalimanı işletmeciliği” alanında, özelleştirme işlemleri haricinde ise 3 milyar 691 milyon TL ile “plastikten paketleme malzemeleri imalatı” alanında gerçekleştiği tespit edilmiştir.
Elektrik Sektörü Yine İlk Sırada
Tıpkı 2020 yılında olduğu gibi, 2021 yılında da Türkiye kökenli işlemlerde en çok işlem, 14 işlem adediyle “elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımı” alanında gerçekleşmiştir. Daha sonrasında ise, "plastik ürünlerin imalatı”, “gıda maddelerinin imalatı” ve “bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler” alanında gerçekleşen işlemler 2021 yılındaki Türkiye kökenli birleşme ve devralmalarda başı çekmektedir.
Lüksemburg Kökenli Yatırımcıların Türkiyeye İlgisi Devam Ediyor
Rekabet Kurumu tarafından son 5 yıla ilişkin yayımlanan birleşme ve devralma görünüm raporlarında, Lüksemburg kökenli yatırımcıların Türkiye’de gerçekleştirdikleri yatırımlar sonucu bildirilen birleşme ve devralmaların yoğunluğu göze çarpmaktadır. Geçmiş yıllarda Türkiye’de bildirilen birleşme ve devralmalara ilişkin yabancı yatırımcılar arasında yapılan sıralamalarda ilk beşte yer alan Lüksemburglu yatırımcılar, 2021 yılında ise 10 işlem adedi ile ilk sırada yer almaktadır.
2021 yılında yabancı yatırımcılar tarafından birleşme ve devralma işlemleri aracılığıyla Türkiye kökenli şirketlere yapılması öngörülen yatırımın, toplamda yaklaşık olarak 111,3 milyar TL olduğu ifade edilmektedir.
Dünya Genelinde Yatırım Yapılan Şirketler
Rapor’da 51’i Türkiye’de ve 173’ü yurtdışında olmak üzere, yabancı yatırımcıların 2021 yılında küresel düzeyde gerçekleştirmeyi planladıkları toplam 224 işlem ekonomik faaliyet alanlarına göre işlem bedeli baz alınarak sıralanmıştır. Buna göre, dünya genelinde yatırım yapılan sektörlerden en çok (i) Finansal hizmetler, (ii) Kimyasal ürünlerin imalatı, (iii) Programcılık ve yayıncılık faaliyetleri, (iv) Makine ve ekipman imalatı ve (v) Temel eczacılık ürünleri imalatı sektörleri öne çıkmıştır.
11 Günlük İnceleme Süresi
2021 yılında Rekabet Kurumu’na bildirilen birleşme ve devralma işlemleri, kanuni süre olan 30 günü beklemeksizin son bildirim tarihinden itibaren ortalama 11 gün sonra nihai karara bağlanmıştır. Bu durum, şirketler tarafından gerçekleştirilmesi planlanan birleşme ve devralma işlemleri bakımından, kapanış tarihleri için belirleyici bir süre olarak dikkate alınabilecektir.
2021 yılında Rekabet Kurumu tarafından incelenen birleşme ve devralma işlemlerine yönelik daha detaylı bilgi almak ve Rapor’un tam metnine ulaşmak için, lütfen
tıklayınız.
MORAL | KINIKOĞLU | PAMUKKALE | KÖKENEK
Nur Duygu Bozkurt Kadirhan, Kıdemli Avukat
Selin İvit, Avukat