Reklamların, Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulu (“Kurul”) tarafından belirlenen ilkelere, genel ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına uygun, doğru ve dürüst olması zorunluluğu bulunmaktadır.
Kurul, reklamlarda uyulması gereken ilkeleri belirleme, düzenleme, denetleme ve yaptırım uygulama yetkilerine sahip olup, bu denetim ve yaptırım mekanizmasıyla tüketiciyi korumaya yönelik düzenlemeler yapar, haksız ticari uygulamaları inceler ve gerektiğinde durdurma, düzeltme, idari para cezası, tedbiren durdurma veya içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi gibi cezaları uygular.
Kurul, son dönemde gerçekleştirdiği denetimlerde çeşitli firmaların reklam faaliyetlerini incelemiş ve bu faaliyetler sonucunda bazı firmalara para ve reklam durdurma cezaları vermiştir.
Bu kararlar, Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği’nin (“Yönetmelik”) hükümlerine uygun olarak, tüketicilerin korunması ve haksız rekabetin önlenmesi amacıyla alınmış olup, Kurul’un bu denetimleri, reklam kampanyalarında kullanılan ifadelerin doğruluğunu ve tüketici algısını nasıl etkilediğini değerlendirmek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çerçevede, Kurul’un son zamanlarda verdiği kararlar aşağıda detaylandırılmıştır.
A. 11.06.2024 tarihli 346 Sayılı Reklam Kurulu Toplantısı Basın Bülteninden Önemli Bazı Kararlar
- Kurul'un yaptığı denetimlerde Hepsiburada platformunun, "Türkiye'nin en çok tavsiye edilen e-ticaret markası Hepsiburada 1 numara!/Türkiye’nin 1 numarası" ifadeleriyle tanıtım yaptığı tespit edilmiştir. Yapılan değerlendirmede, araştırmanın kapsam ve kesinlik açısından yetersiz olduğu ve reklamların ortalama tüketici algısını yanıltıcı nitelikte olduğu vurgulanarak, Hepsiburada platformuna 2.200.258,00TL para cezası ve reklamların durdurulması kararı verilmiştir.
- Enuygun platformu için yapılan denetimlerde, "Öncelikli İade Güvencesi" hizmetine yönelik tanıtım ve uygulamalarda, tüketicilerin yanlış yönlendirildiği tespit edilmiş olup, internet sitesinde "Öncelikli İade Güvencesi istiyorum" ve "Öncelikli İade Güvencesi istemiyorum, hiçbir güvenceye gerek duymuyorum" ifadelerinin kullanıldığı, "Önerilir" ibaresiyle tüketicilerin ek hizmet almaya yönlendirilmeye çalışıldığı ifade edilmiştir. Bu durumun, tüketicilerin ekonomik davranışlarını önemli ölçüde bozduğu vurgulanarak, Enuygun platformuna reklam durdurma cezası verilmiştir.
- Sigortam Net platformunun reklamlarında, "Benzer kaskoya 2 katını ödemeyin" gibi ifadelerin kullanıldığı tespit edilmiş olup,yapılan incelemelerde, bu iddiaların objektif ve ölçülebilir verilere dayanmaması ve şahsi görüşler içermesi nedeniyle Sigortam Net platformuna 550.059 TL para cezası ve reklamların durdurulması kararı verilmiştir.
- Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin All Blue Koleksiyonu’na ilişkin tanıtımlarında, "All Blue. Daha Mavi. Daha İyi. Hepimizin İyisi... %26 daha az su tüketimi... %24 daha az enerji kullanımı..." gibi ifadelerin kullanıldığı tespit edilmiş olup,internet sitesinde yer alan bu ifadelerin, çevreye ilişkin beyan niteliğinde olduğu ancak karşılaştırma içeriğinden bahsedilmediği ve tüketici nezdinde belirsizliğe sebep olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, kullanılan malzemelerin içeriklerine ilişkin bilgi verilmediği için tüketicilerin, koleksiyondaki ürünlerin tamamının belirtilen malzemelerden oluştuğuna yönelik yanlış bir algıya kapılabileceği değerlendirilmiştir. Bu nedenle, Mavi Giyim Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’ne reklam durdurma cezası verilmiştir.
B. Sonuç
Kurul'un son dönemde gerçekleştirdiği denetimler ile, tüketicilerin korunması ve adil rekabet ortamının sağlanması konusundaki kararlılığı ortaya koyulmaktadır. Zira, reklamlarda kullanılan ifadelerin Yönetmelik başta olmak üzere ilgili mevzuatlara uygun olması, tüketici haklarının korunması ve piyasada dürüst rekabetin sağlanması açısından kritik öneme sahiptir.
Hepsiburada, Enuygun, Sigortam Net, Mavi Giyim ve diğer firmalara verilen cezalar, reklamların objektif ve ölçülebilir verilere dayanmasının önemini vurgulamaktadır.
Bu cezalar ve durdurma kararları kapsamında söylenebilecektir ki;
- Yanıltıcı, eksik veya abartılı ifadelerle yapılan tanıtımların, tüketicilerin ekonomik davranışlarını etkileme potansiyeli dikkate alınarak cezalandırıldığı görülmektedir.
- Bu bağlamda, firmaların reklam kampanyalarını planlarken yasal düzenlemelere titizlikle uymaları gerektiği bir kez daha hatırlatılmaktadır.
Yukarıda yer alan kararların da yer aldığı 11.06.2024 tarihli 346 Sayılı Reklam Kurulu Toplantısı Basın Bültenine
buradan ulaşabilirsiniz.
Kıdemli Avukat, Cerensu Çetin Yenigün
Stajyer Avukat, Gökçe Aksoy