Anayasa Mahkemesi (“AYM”), 2023/153 Esas ve 2024/93 Karar numaralı 04.04.2024 tarihli kararıyla (“Karar”) hizmet sözleşmesi sonlanmasından sonraki dönemde işveren ile işçi arasındaki rekabet yasağı uyuşmazlıklarında görevli mahkemenin Ticaret Mahkemesi olduğuna dair düzenleme ile Türk Borçlar Kanunu (“TBK”)’ndaki rekabet yasağı düzenlemelerinin Anayasaya uygun olduğuna karar vermiştir.
AYM Kararına Konu Olan Olay
Asliye Ticaret Mahkemesi, hizmet sözleşmesinin sonlanmasından sonraki döneme dair rekabet yasağının ihlalinden kaynaklanan cezai şart alacağının tahsili sebebiyle açılan davada yetkili mahkemenin ticaret mahkemesi olduğuna dair düzenleme ile TBK’daki rekabet yasağına dair düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olduğundan bahisle ilgili maddelerin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurmuştur.
İptali İstenen ve İlgili Görülen Kanun Hükümleri ve İptal İsteminin Gerekçesi
Asliye Ticaret Mahkemesi’nce,
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 4. Maddesinin (1) numaralı fıkrasının;
- c bendinde yer alan “…6098 sayılı Türk Borçlar Kanunun’’, “…. Rekabet yasağına ilişkin 444 ve 447,…’’ ve “… maddelerinde.’’ ibarelerinin,
- Birinci cümlesinde yer alan “ öngörülen hususlardan doğan hukuk davaları…’’, “… ticari dava…’’ ve “… sayılır.’’ İbarelerinin,
- 11/1/2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 444. Maddesinin,
Anayasa’nın 2.,5., 17., 23. Ve 48. maddelerine aykırılığı ileri sürülerek iptallerine karar verilmesi talep edilmiştir. Asliye Ticaret Mahkemesi’nce;
- İşveren ile işçi arasındaki hizmet sözleşmesinin sonlanmasından sonraki döneme dair rekabet yasağı uyuşmazlıklarından doğan davaların mutlak ticari dava sayılmasının hakkaniyete uygun olmadığı;
- Rekabet yasağına ilişkin kanun düzenlemesinin işçinin en iyi bildiği ve tek geçim kaynağı olan işini yapmaktan hakkaniyete aykırı olarak vaz geçmek durumunda bırakıldığı, bu düzenlemedeki işçi lehine sınırlandırmaların yetersiz kaldığı ve düzenlemenin işçinin çalışma hakkının ihlaline yol açan ölçüsüz bir sınırlama getirdiği, kuralda kamu yararının bulunmadığı belirtilerek düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
AYM İncelenmesi ve Kararı
AYM, iptali talep edilen hükümlerin rekabet yasağının şartlarını, sınırlarını, sebep ve sonuçlarını, sona erme hallerini düzenleyen ve bütünlük arz eden hükümler olduğunu değerlendirmiş, rekabet yasağı düzenlemesinin uygulanabilmesinin; işçinin, işverenin müşteri çevresi, üretim sınırları ve işin organizasyonu, yönetimi veya sürdürülmesi gibi hususlarda önemli bilgilere sahip olmasına bağlı olduğunu vurgulamıştır.
AYM kararında, bu kanun maddelerinde nihai olarak işverenin rekabet edebilme gücünün korunmasının ve haksız rekabet yaratabilecek durumların önlenmesinin amaçlandığına yer verilmiş; hizmet sözleşmesinin sona ermesinden sonraki döneme dair rekabet yasağı uyuşmazlıklarının ticari dava olarak nitelendirilmesinin ve görevli mahkemenin ticaret mahkemesi olarak belirlenmesinin kamu yararına ve hak arama özgürlüğüne aykırılık teşkil etmeyeceğini değerlendirmiştir.
AYM tarafından iptali istenen kanun maddelerinin Anayasa’ya aykırı olmadığına oybirliğiyle karar verilmiştir.
Sonuç
Bu Karar ile, hizmet sözleşmesinin sonlanmasından sonraki döneme dair rekabet yasağı uyuşmazlıklarında, görevli mahkeme konusundaki uygulama farklılıklarının ortadan kalkacağı; Türk Hukukunda işçi aleyhine cezai şart belirlenmesi yönündeki rekabet yasağı sözleşmelerinin uzunca bir süre daha kabul göreceği kanaatindeyiz.
Özgür Güner, Ortak
Eylül Bengisu Gümüş, Kıdemli Avukat
İremnur Ocak, Stajyer Avukat