Türkiye’de Covid-19 Normalleşme Süreci Başlıyor.

İçişleri Bakanlığı tarafından 81 İl Valiliğine gönderilen “Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi”16 Mayıs 2021 tarihinde Bakanlık internet adresinde yayımlanmıştır. Genelge, 17 Mayıs 2021 Pazartesi günü saat 05:00 itibarıyla yürürlüğe girecektir.

Genelge kapsamında, temizlik, maske ve mesafe kurallarının yanı sıra hayatın her alanına yönelik uyulması gereken kurallar ve önlemler belirlenerek uygulamaya geçilmiştir. Bu doğrultuda 17 Mayıs 2021 Pazartesi günü saat 05:00’ten 1 Haziran 2021 Salı günü saat 05:00’e kadar sürecek kademeli normalleşme sürecine ilişkin alınan tedbirler aşağıda belirtilmiştir.

Sokağa Çıkma Kısıtlaması

• Hafta içi günlerde 21:00 – 05:00 saatleri arasında; hafta sonları ise Cuma günleri saat 21:00’den başlayıp, Cumartesi ve Pazar günlerinin tamamını kapsayacak ve Pazartesi günleri saat 05:00’te tamamlanacak şekilde sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacaktır.
• Sokağa çıkma kısıtlamasına yönelik tanınan muafiyetler, daha önceki yayımlanan genelgelerde belirtildiği şekilde muafiyet nedenine ve buna bağlı olarak zaman ve güzergah ile sınırlı olup, muafiyetlerin kötü kullanımı kapsamında idari/adli yaptırım uygulanacaktır.
• Sokağa çıkma kısıtlamasından muaf tutulan yerlerde çalışan kişiler yapılan denetimlerde e-Devlet platformundan alınan Çalışma İzni Görev Belgesi’ni ibraz etmek zorundadırlar. Ancak Nace kodu eşleşme hatası, muafiyet kapsamındaki bir iş yerinde görev yapmasına rağmen alt işverenin muafiyet kapsamında olmaması nedeniyle görev belgesi alınamaması veya erişim hatası gibi durumlarda 2 Mayıs 2021 tarihli Çalışma İzin Görev Belgeleri Genelgesi’nin ekinde örneği yer alan işveren ile çalışanın beyanı/taahhüdüyle manuel doldurulmuş Çalışma İzni Görev Belgesi Formu, denetimlerde ibraz edilebilecektir.
• Tam gün sokağa çıkma kısıtlamasının olduğu günlerde bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılar 10:00 – 17:00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek, vatandaşlar zorunlu ihtiyaçlarının karşılanması ile sınırlı olmak ve araç kullanmamak şartıyla (engelli vatandaşlar hariç) ikametlerine en yakın bakkal, market, manav, kasap, kuruyemişçi ve tatlıcılara gidebilecektir. 
• Sokağa çıkma kısıtlaması süresince ekmek üretiminin yapıldığı fırın ve/veya unlu mamul ruhsatlı iş yerleri ile bu iş yerlerinin sadece ekmek satan bayileri açık olacak ve vatandaşlar araç kullanmamak şartıyla ikametlerine yürüme mesafesinde olan fırına gidebileceklerdir.
• Yabancılara yönelik sokağa çıkma kısıtlamasına dair muafiyet sadece turistik faaliyetler kapsamında geçici/kısa bir süre için ülkede bulunan yabancıları kapsamakta olup; ikamet izinliler, geçici koruma statüsündekiler veya uluslararası koruma başvuru ve statü sahipleri dahil olmak üzere turistik faaliyetler kapsamı dışında ülkede bulunan yabancılar sokağa çıkma kısıtlamalarına tabi olacaklardır.
• İki doz aşı olmuş olan 65 yaş ve üzeri ile 18 yaş altı vatandaşlar için herkes için uygulanan sokağa çıkma kısıtlaması dışında ayrıca bir sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmayacaktır.
• Aşı hakkı bulunmasına rağmen aşı olmayan 65 yaş ve üzeri vatandaşlar ise hafta içi günlerde sadece 10.00-14.00 saatleri arasında sokağa çıkabilecekler olup, hafta sonları tam gün sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olacaklardır.
• 65 yaş ve üzeri ile 18 yaş altı vatandaşlar, sokağa çıkma kısıtlamasına tabi olup olmadıklarına bakılmaksızın kademeli normalleşme döneminde şehir içi toplu ulaşım araçlarını kullanmayacaklardır.

Şehirlerarası Seyahat Kısıtlaması
Kademeli normalleşme döneminde; sokağa çıkma kısıtlaması süresince şehirlerarası seyahat kısıtlaması uygulanacaktır. Şehirlerarası seyahat kısıtlamasının istisnaları;

• Sokağa çıkma kısıtlaması süresince toplu taşıma vasıtalarıyla yapılacak şehirlerarası seyahatler için ayrıca seyahat izni aranmayacak; bilet, rezervasyon kodu vb. ibrazı yeterli olacaktır. Bu durumdaki kişilerin şehirler arası toplu taşıma vasıtaları ile ikametleri arasındaki hareketlilikleri, kalkış-varış saatleriyle uyumlu olmak kalmak kaydıyla sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaktır.
• Kendisi veya eşinin, vefat eden birinci derece yakınının ya da kardeşinin cenazesine katılmak için veya cenaze nakil işlemine refakat etmek amacıyla herhangi bir cenaze yakınının e-Devlet veya ALO 199 sistemleri üzerinden yapacakları başvurular sistem tarafından otomatik olarak onaylanacaktır.
• Sokağa çıkma kısıtlaması süresince özel araçlarla şehirler arası seyahate çıkılmaması esas olup; zorunlu hallerin varlığı durumunda ilgili durumun belgelendirilmesi kaydıyla; e-Devlet üzerinden Bakanlık’a ait e-Başvuru ve ALO 199 sistemleri üzerinden Valilik/Kaymakamlık bünyesinde oluşturulan Seyahat İzin Kurullarından izin almak kaydıyla özel araçlarla seyahat edilebilecektir. Seyahat İzin Belgesi verilen kişiler, seyahat süreleri boyunca sokağa çıkma kısıtlamasından muaf olacaktır.

Zorunlu Hal Sayılacak Durumlar;

• Tedavi olduğu hastaneden taburcu olup asıl ikametine dönmek isteyen, doktor raporu ile sevk olan ve/veya daha önceden alınmış doktor randevusu/kontrolü olan,
• Kendisi veya eşinin, hastanede tedavi gören birinci derece yakınına ya da kardeşine refakat edecek olan (en fazla 2 kişi),
• Bulunduğu şehre son 5 gün içerisinde gelmiş olmakla beraber kalacak yeri olmayıp ikamet ettikleri yerleşim yerlerine dönmek isteyen,
• ÖSYM tarafından ilan edilmiş merkezi sınavlara katılacak olan,
• Askerlik hizmetini tamamlayarak yerleşim yerlerine dönmek isteyen,
• Özel veya kamudan günlü sözleşmeye davet yazısı olan, ve
• Ceza infaz kurumlarından salıverilenler.

İş Yerlerinin Faaliyetleri

• Yeme-içme yerleri (restoran, lokanta, kafeterya, pastane gibi); hafta içi günlerde 07.00-20.00 saatleri arasında gel-al ve paket servis, 20.00-24.00 saatleri arasında ise sadece paket servis; hafta sonlarında ise 07.00-24.00 saatleri arasında sadece paket servis şeklinde faaliyet gösterebileceklerdir.
• Gazino, taverna, birahane, nargile salonu/kafeleri, sinema salonları, kahvehane, kıraathane, kafe, dernek lokali, çay bahçesi gibi yerler, internet kafe/salonu, elektronik oyun yerleri, bilardo salonları, halı saha, yüzme havuzu, spor salonları, hamam, sauna ve masaj salonları, lunaparklar ve tematik parkların faaliyetlerine geçici olarak ara verilmesine devam edilecektir.
• Yukarıda sayılan iş yerleri dışında kalan ve tam kapanma döneminde faaliyetlerine ara verilen perakende ve hizmet sektöründeki giyim, tuhafiye, zücaciye, hırdavat gibi dükkanlar ile büro ve ofisler vb. iş yerleri; Sağlık Bakanlığı’nca belirlenen tüm salgınla mücadele tedbirlerine riayet etmek kaydıyla hafta içi günlerde 07:00 – 20:00 saatleri arasında faaliyet gösterebileceklerdir.
• Alışveriş merkezleri ise; hafta içi 10:00 – 20:00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek olup, hafta sonları kapalı olacaktır.
• Çeşitli iş yerleri tarafından açılış nedeniyle veya belirli gün ya da saatlere özgü genel indirim uygulamalarının kalabalıkların oluşmasına neden olması sebebiyle, belirli gün ya da saatlere özgü genel indirim uygulamalarının yerine en az bir hafta sürecek şekilde uzun periyodlarla indirim uygulamaları yapılacağı belirtilmiştir.
• Marketlerde zorunlu temel ihtiyaçlar kapsamındaki ürünler dışında elektronik eşya, oyuncak, kırtasiye, giyim ve aksesuar, alkol, ev tekstili, oto aksesuar, bahçe malzemeleri, hırdavat, zücaciye vb. ürünlerin satışına tam gün sokağa çıkma kısıtlaması uygulanacak olan hafta sonlarında izin verilmeyecektir.
• Online market ve yemek sipariş firmaları, hafta içi ve hafta sonu 07.00-24.00 saatleri arasında evlere/adrese servis şeklinde çalışabileceklerdir.

Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

• Halihazırda faaliyetlerine devam etmekte olan kreşlerle birlikte anaokulları da faaliyetlerine devam edecek olup diğer tüm okul ve sınıf seviyeleri için Milli Eğitim Bakanlığı tarafından kamuoyuna duyurulduğu şekilde uygulama sürdürülecektir.

Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Mesai

• Kamu kurum ve kuruluşlarında uygulanmakta olan 10.00-16.00 saatleri arası mesai sistemi ile uzaktan/dönüşümlü gibi esnek çalışma usulünün uygulanmasına kademeli normalleşme döneminde de devam edilecektir.

Ertelenen Faaliyet, Etkinlik ve Törenler

• Sivil toplum kuruluşları, sendikalar, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşları ile birlikler ve kooperatiflerin genel kurul dahil yapacakları geniş katılımlı her türlü etkinlikleri 1 Haziran 2021 tarihine kadar ertelenecektir.
• Evlendirme işlemlerinin gerçekleştirilmesine devam edilmekle birlikte halen uygulanmakta olan nikah ve nikah merasimi şeklindeki düğünler ile nişan ve kına gibi etkinliklerin yapılmaması uygulaması, 1 Haziran 2021 tarihine kadar devam edecektir.
• Huzurevi, yaşlı bakımevi, rehabilitasyon merkezi, çocuk evleri gibi sosyal koruma/bakım merkezlerinde halihazırda uygulanmakta olan ziyaretçi kısıtlaması 1 Haziran 2021 tarihine kadar uzatılacaktır.

Toplu Ulaşım Tedbirleri

• Şehirler arası faaliyet gösteren toplu taşıma araçları (uçak hariç); araç ruhsatında belirtilen yolcu taşıma kapasitesinin %50’si oranında yolcu kabul edebilecek ve araç içindeki yolcuların oturma şekli yolcuların birbirleriyle temasını engelleyecek (1 dolu 1 boş) şekilde olacaktır.
• Şehir içi toplu ulaşım araçları (minibüs, midibüs vb.) ise 14 Nisan 2021 tarihli (Değerlendirmelerimize buradan ulaşabilen) Genelge’de getirilen esaslar çerçevesinde %50 kapasite sınırlamasına ile ayakta yolcu kabul edilmemesi kuralına tabi olarak faaliyet sunabileceklerdir.

Konaklama Tesislerine Dair Tedbirler

• Şehirler arası karayolları üzerinde bulunan dinlenme tesisleri (yerleşim sahası içerisinde bulunanlar hariç) ile konaklama tesislerinin içerisinde bulunan yeme-içme yerleri (sadece konaklamalı müşterilerle sınırlı olacak şekilde) aynı masada aynı anda en fazla 2 kişiye servis açılması kaydıyla hizmet verebileceklerdir.
• Konaklama tesislerinin kapalı alanlarında bulunan eğlence merkezleri kapalı tutulacak ve bu alanlarda müşteri kabul edilmeyecek olup; açık alanlarında toplu eğlence şeklinde etkinliklere izin verilmeyecek ve fiziksel mesafe kurallarına azami özen gösterilecektir.
• Sokağa çıkma kısıtlaması süresince konaklama tesislerinde rezervasyonunun bulunması (bedelinin tamamı ödenmiş olmak kaydıyla) vatandaşlar açısından sokağa çıkma ve/veya şehirler arası seyahat kısıtlamasından muafiyet sağlayacak olup bu amaçla seyahat edecek vatandaşların denetimlerde rezervasyon ve ödeme belgelerini ibraz etmeleri yeterli olacaktır.

Genelge’nin tam metnine buradan; Genelge ekinde belirtilen muaf yerler ve kişiler listesinin tam metnine ise buradan ulaşabilirsiniz.

Nur Duygu Bozkurt Kadirhan, Kıdemli Avukat
Burak Batı, Avukat
Berk Bozkurt, Stajyer Avukat