7221 Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu’nda Değişiklikler

Değişiklik Kanunu kapsamında getirilen sorumlulukların kimleri kapsadığı ve hangi faaliyetlerin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ("Bakanlık") iznine tabi olduğu açık biçimde belirtilmemiş olsa da coğrafi verilerin kullanımına dair izine ("İzin") başvuru süreci, hangi durumlarda cezai yaptırımlara başvurulacağı ve muhtemel cezai yaptırımların tutarları büyük ölçüde açıklığa kavuşturulmuştur.

Değişiklik Kanunu Kapsamında Hangi Düzenlemeler Getirildi?

Coğrafi Verileri Kullanım İzninin Süresi, İzin Bedeli ve Başvuru Sürecine İlişkin Bazı Detaylar Belirlenmiştir.

Değişiklik Kanunu’nun yürürlüğe girmesi ile Kanun’un birinci maddesinin 2. (ikinci) fıkrasına bazı eklemeler gerçekleştirilmiş olup, Kanun son hali itibariyle;

• Gerçek kişilerin ve özel hukuk tüzel kişilerinin coğrafi verilerin toplanması, üretilmesi, paylaşılması ve satılması hususunda herhangi bir faaliyetleri mevcut ise Bakanlık’ın iznine tabi olacakları,


• Bakanlık onayı ile alınacak İzin’in en az 1 (bir) yıl ve en fazla 5 (beş) yıl süre için verilebileceği,


• Yabancı ve Türk asıllı gerçek veya tüzel kişiler için uygulanacak İzin bedelinin hesaplanma yönteminin ne şekilde olacağı,


• Başvuru gerçekleştirilmesi durumunda, 15 (on beş) gün içerisinde İzin bedelinin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nün ilgili hesabına yatırılması gerektiği aksi halde başvurunun geçersiz sayılacağı yönünde değişiklikleri düzenlemektedir.

Ayrıca, İzin katsayısı bedelinin her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında artırılacağı ve cari yıl içerisinde ilk defa ticari faaliyete başlayan Türk vatandaşı gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri cari yıl İzin bedelinden muaf tutulacağı, Değişiklik Kanunu kapsamında ikinci fıkraya eklenen diğer yeni düzenlemelerdir.


Coğrafi verileri toplayan sensörlerin kaydından yerel yönetimler sorumlu tutulmuştur.
4. (dördüncü) fıkraya eklenen ifadeler ile; coğrafi verileri toplayan sensörleri Bakanlık tarafından oluşturulacak elektronik sisteme kaydetme sorumluluğu yerel yönetimlere yüklenmiştir.


İzin almaksızın coğrafi verilerin toplanması, üretilmesi, paylaşılması ve satılmasına dair faaliyetlerini sürdüren gerçek ve tüzel kişilere uygulanacak yaptırımlar ve işletilecek süreç belirlenmiştir.
6. (altıncı) fıkra kapsamında gerçekleştirilen değişiklikler neticesinde; Bakanlık tarafından coğrafi verilere ilişkin izninin alınmadığının tespiti edilmesi durumunda ilgili gerçek veya tüzel kişiye; izne tabi faaliyetlerinin tespit edildiği bildirilecek ve 15 (on beş) gün içerisinde usulüne uygun biçimde İzin başvurularını tamamlaması talep edilecektir. Bakanlık tarafından tanınan başvuru mühleti içerisinde İzin başvurusunun gerçekleştirilmesi halinde herhangi bir yaptırıma başvurulmayacak ancak aksi durumda ise bir yıllık İzin bedelinin iki katı kadar idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca idari para cezasının uygulanmasının ardından 60 (altmış) gün içerisinde İzin başvurusunda bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerden, normal koşullar altında talep edilecek İzin başvuru bedelinin iki katının başvuru esnasında talep edileceği düzenlenmiştir.


Afet ve acil durumlarda kullanılmak üzere, gerçek veya tüzel kişiler tarafından üretilen coğrafi verilerin ücretsiz şekilde Bakanlık ile paylaşılması beklenmektedir.
Kanun’un 1. (birinci) Maddesi’nin devamına 9. (dokuzuncu) fıkrası eklenmiş olup; coğrafi bilgi sistemi konularında faaliyet gösteren gerçek ve tüzel kişilere ürettikleri coğrafi verileri, afet ve acil durumlar öncesinde veya sonrasında yürütülecek çalışmalar esnasında kullanılması amacıyla Bakanlık ile herhangi bir ücret talep etmeksizin paylaşma sorumluluğu yüklenmiştir.


İzinden muaf faaliyetler ve tanınan muafiyetin sınırları tespit edilmiştir.
Yine aynı maddenin devamına eklenen 10. (onuncu) fıkrada ise; 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ve 18/4/2001 tarihli ve 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu hükümleri kapsamında dağıtım lisansı verilen tüzel kişilerin İzin’den muaf tutuldukları ancak coğrafi verileri, kendilerine verilen dağıtım lisansı kapsamı dışında, farklı bir amaç ile toplamaları, üretmeleri, paylaşmaları ve satmaları halinde ise tüm bu faaliyetlerinin izne tabi olacağı belirtilmiştir.

Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu’nun işletme giderlerinin finansmanı ve yeni düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin yönetmeliğin hazırlanması ile görevli kurum belirlenmiştir.
Eklenen 11. (on birinci) ve 12. (on ikinci) fıkrada ise; Ulusal Coğrafi Bilgi Platformu’nun kurulumu, bakımı, idamesi, geliştirilmesi ve işletilmesine ait tüm yazılım, donanım ve danışmanlık giderlerinin Bakanlık bütçesine eklenecek ödenekten ve/veya Bakanlık Döner Sermaye İşletmesi bütçesinden karşılanacağı ve Kanun’un birinci maddesinin uygulanmasına ilişkin usulün, Bakanlık tarafından düzenlenecek yeni bir yönetmelik ile belirleneceğine yer verilmektedir.


Değişiklik Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden önce yapılan İzin başvurularının akıbeti hakkında geçici Madde eklenmiştir.
Geçici Madde kapsamında; Değişiklik Kanunu yürürlüğe girmeden verilen İzinler’in, geçerlilik süresinin sonuna kadar geçerli olarak kabul edileceği, Değişiklik Kanunu yürürlüğe girmeden önce yapılan başvuruların ise Bakanlık tarafından henüz sonuçlandırılmamış olması halinde ise geçersiz sayılacağı vurgulanmıştır.

Değişiklik Kanunu ile getirilen yeni düzenlemelerin öncelikli amacı; Anayasa Mahkemesi’nin 2020/42 E., 2023/99 K. Sayılı kararına istinaden tam uyumun sağlanması olsa da bir diğer amacı ise coğrafi verilerin işlenmesi, iyileştirilmesi ve paylaşımına dair idarenin üzerindeki maddi külfetin paylaştırılması ve ek kaynaklar yaratılarak hayatımızın her anında, neredeyse kullandığımız her sisteme entegre edilen coğrafi veri kalitesinin arttırılmasını sağlamaktır.

Detaylar için Değişiklik Kanunu’nun tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.


Cerensu Çetin Yenigün, Kıdemli Avukat
Özgür Diyar Kıyak, Avukat
Defne Erdamar, Stajyer Avukat