Sosyal Ağ Sağlayıcılarının Yükümlülüklerine Yönelik Ek Düzenlemeler

Kişisel internet siteleri, e-ticaret siteleri ve haber siteleri gibi sosyal etkileşim amaçlı içeriklerin asli amaç olmadığı, ikincil ve yan hizmet olarak sunulduğu platformlar sosyal ağ sağlayıcı olarak değerlendirilmemiş ve Usul ve Esaslar’ın kapsamı dışında bırakılmıştır.

I. Temsilci Belirlenmesi

Kanun uyarınca günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıların Türkiye’de en az 1 temsilci belirleme yükümlülüğü bulunmaktadır. Sosyal ağ sağlayıcı, Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı gerçek bir kişiyi temsilci atayabileceği gibi dilerse Türkiye’de kurulmuş ve Türk mevzuatına göre tüzel kişilik kazanmış bir tüzel kişiyi de temsilci olarak atayabilecektir.

Türkiye’den günlük erişimi 10 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcının temsilcisinin tüzel kişi olması halinde ise, bu temsilcinin sermaye şirketi şeklinde kurulan şube olması gerekmektedir. BTK tarafından hangi şartları taşıyan sermaye şirketlerinin temsilci olarak kabul edilebileceği belirlenmiştir. Usul ve Esaslar ile; temsilcinin görevleri belirlenmiş, sosyal ağ sağlayıcının temsilcinin iletişim bilgilerine internet sitesinde yer vermesi gerektiği ile temsilcinin BTK’ya nasıl bildirileceği açıklanmıştır.

Bahse konu yükümlülüklere uyulmaması halinde, uygulanacak yaptırımlar kronolojik olarak sıralanmıştır. İlk aşamada BTK tarafından temsilci atanması adına 30 gün süre verildiğine dair bildirimde bulunulacaktır. Verilen sürede temsilci atanmaması halinde 10 milyon TL, tekrarı halinde 30 milyon TL idari para cezası yaptırımı uygulanabilecektir. Aynı zamanda takip eden süreçlerde, Türkiye’de yerleşik vergi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerin sosyal ağ sağlayıcıya reklam vermesine dair yasak getirilmesi ve internet trafiği bant genişliğinin %50 ile %90 arasında gittikçe artan oranlarda daraltılması söz konusu olabilecektir.

II. Şikayet Eden Kişiler Tarafından Yapılan Başvuruların Cevaplandırılması

Kanun uyarınca, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakkının veya özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişilerin ilgili mercilere başvurarak içeriğin çıkartılması veya erişimin engellenmesi talebinde bulunma hakkı vardır. Usul ve Esaslar uyarınca; Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcının atadığı temsilcinin, bahse konu haklarının ihlal edildiğini iddia eden başvurucuya en geç 48 saat içerisinde olumlu ya da gerekçesi belirterek olumsuz cevap vermesi gerektiği düzenlenmiştir. Aynı zamanda, kişilerin başvurularını Türkçe olarak yapabilecekleri belirtilmiş ve Türkçe yapılan başvuruların yine Türkçe yanıtlanması gerektiği düzenlenmiştir.

Yapılan başvuruların cevaplanmasına yönelik yükümlülüklerin yerine getirilmemesi halinde sosyal ağ sağlayıcı hakkında 5 milyon TL idari para cezası yaptırımı uygulanır.

Bu kapsamda sosyal ağ sağlayıcıları, kişilerin başvuruda bulunabilmesi için başlık etiketleri ve öne çıkarılan içeriklerin uyarı yöntemiyle kaldırılmasına yönelik başvuru mekanizması kuracak ve III. başlıkta yer alan raporlarda bu konuda BTK’ya bilgi verecektir.

III. Raporlama

Usul ve Esaslar ile Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcıya, içeriğin çıkartılması ve/veya erişimin engellenmesine yönelik kararlar ve bunların uygulanmasına yönelik kendisine yapılan bildirimler ile kişiler tarafından doğrudan kendisine yapılan başvurular hakkında BTK’ya 6 aylık dönemler ile Türkçe dilinde düzenli olarak istatistiksel ve kategorik bilgi içeren rapor sunma yükümlülüğü getirilmiştir. Raporlamada yer alması gereken bilgiler ayrıca detaylandırılmıştır.

Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcı; internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik hakkı veya özel hayatının gizliliği hakkına yönelik ihlal taleplerine ilişkin hazırladığı raporu, kişisel verilerden arındırılmış olarak internet sitesinde yayınlamak zorundadır. Bahse konu yükümlülüklere uyulmaması halinde 10 milyon TL idari para cezası verilir.

IV. Reklam Kütüphanesi

Usul ve Esaslar ile Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcılara; reklamların içeriği, türü, reklamı veren, yayında kaldığı dönem, hedef kitlesi ve hedef kitlesinin belirlenmesinde kullanılan parametreler, reklamın ulaştığı kişi ve grup sayısı gibi bilgileri içeren reklam kütüphanesi oluşturma yükümlülüğü getirilmiştir. Reklam kütüphanesi, kolayca görülebilecek ve doğrudan erişilebilecek şekilde internet sitesine yerleştirilmelidir. Aksi takdirde, 10 milyon TL idari para cezası yatırımı uygulanabilecektir.

V. Verilerin Türkiye’de Barındırılması

Kanun uyarınca Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcıların, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yönünde gerekli tedbirleri alma yükümlülüğü bulunmaktadır. Usul ve Esaslar ile, temel kullanıcı bilgileri ile BTK tarafından bildirilebilecek veriler hakkında bahse konu yükümlülüğe öncelik verilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun %3’üne kadar idari para cezası yaptırımı uygulanabilecektir.

VI. Adli Mercilere Bilgi Verilmesi

Usul ve Esaslar ile; Türk Ceza Kanunu’nun devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk, devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozma, halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma, anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar ile çocukların cinsel istismarına yönelik suçlara konu internet içeriklerini oluşturan veya faillere ulaşmak için savcılık veya mahkeme tarafından talep edilen bilgilere sosyal ağ sağlayıcısının temsilcisi tarafından yanıt verme yükümlülüğü getirilmiştir. Aksi takdirde, sosyal ağ sağlayıcıları hakkında internet bant trafiği genişliğinin %90 oranında daraltılması adına gerekli prosedür yürütülebilecektir.

VII. İçeriğin Çıkarılması ve Erişim Engellenmesi Kararlarının Uygulanması

Kanun uyarınca; internet ortamında yapılan ve içeriği yine Kanun’da düzenlenen suçları oluşturduğu hususunda yeterli şüphe bulunan yayınlar hakkında içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir. Usul ve Esaslar ile bu kararları yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıları hakkında 1 milyon TL idari para cezası yaptırımı uygulanacaktır. Ek olarak; BTK Başkanı tarafından bu yönde verilen kararının yerine getirilmemesi durumunda, (i) Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan kişiler tarafından sosyal ağ sağlayıcıya 6 aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına karar verilebilecek, ve (ii) sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin %50 ile %90 arasında gittikçe artan oranlarda daraltılması adına gerekli prosedür yürütülebilecektir.

VIII. Kullanıcı Haklarının Korunması

Sosyal ağ sağlayıcıları,

i. Kullanıcılar arasında eşit ve tarafsız davranmakla,
ii. Kullanıcılara önerdiği içeriklere ilişkin tercihleri güncelleme ve kişisel verilerin kullanılmasını sınırlandırma seçeneği sunmakla,
iii. Türkiye’den erişen kullanıcıları etkileyen kullanıcı hesaplarına ilişkin önemli güvenlik ihlallerinin tespitinden itibaren en geç 72 saat içerisinde BTK’yı ve kullanıcıları Türkçe dilinden bilgilendirmekle,
iv. Kullanıcı haklarını etki eden güncellemelere kullanıcıların kolayca ulaşabilmesini sağlamakla,
v. Kullanıcılara öneriler sunarken hangi parametreleri kullandığını açık ve kolaylıkla ulaşılabilir şekilde internet sitesinde yer vermekle, ve
vi. Ele geçirilen veya başkasını taklit eden hesaplara yönelik Türkçe, açık ve kolaylıkla ulaşılabilir bir başvuru mekanizmasını kurmakla ve başvuruları makul sürede sonuçlandırmakla yükümlüdür.

Sosyal ağ sağlayıcılar tarafından, BTK’nın kullanıcı haklarına ilişkin yapılacak başkaca düzenlemelerine de uyulması gerekmekle beraber, bu yükümlülüklere uyulmaması halinde bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun %3’üne kadar idari para cezası uygulanabilecektir.

IX. Can ve Mal Güvenliğinin Korunması, Kriz Planı Oluşturulması BTK’ya bilgi verilmesi, Çocuklara Özgü Ayrıştırılmış Hizmet Sunulması

Sosyal ağ sağlayıcı; (i) gecikmesinde sakınca bulunan hallerde, kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içeriklere ilişkin her türlü bilgiyi derhal kolluk birimlerine bildirmekle, (ii) Kamu güvenliğini/kamu sağlığını etkileyen olağanüstü durumlara ilişkin kriz planı oluşturmakla ve bahse konu planı BTK’ya bildirmekle, (iii) BTK tarafından kurumsal yapı, bilişim sistemleri, algoritmalar, beri işleme mekanizmaları ve ticari tutumlar da dahil olmak üzere talep edilen bilgileri en geç 3 ay içerisinde BTK’ya bildirmekle, (iv) Çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunarak bu konuda gerekli tedbirleri almakla yükümlüdür. Aksi takdirde, bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun %3’üne kadar idari para cezası yaptırımı uygulanmaktadır.

X. İdari Para Cezası Yaptırımlarının Ödenmemesi, Reklam Yasağı, Genel Sorumluluk

BTK, Kanun’a ve Usul ve Esaslar’a uygun davranılıp davranılmadığının tespiti adına sosyal ağ sağlayıcının tesislerinde yerinde inceleme yapma yetkisine sahiptir.
İdari para cezaları 1 yıl içerisinde birden fazla kez süresinde ödenmemesi halinde; sosyal ağ sağlayıcıya 6 aya kadar Türkiye’de mukim vergi mükellefi olan kişilerin reklam vermesinin yasaklanmasına karar verilebilecektir. Reklam yasağı boyunca sosyal ağ sağlayıcı ile yeni sözleşme kurulamayacağı gibi sosyal ağ sağlayıcıya para transferi yapılması da yasaklanmıştır. Reklam yasağına aykırı davranan Türkiye’de mukim vergi mükelleflerine 10 bin TL ile 100 bin TL arasında idari para cezası yaptırımı uygulanabilecektir.

Ayrıca sosyal ağ sağlayıcı, hakim veya mahkeme kararına rağmen 24 saat içerisinde içeriği kaldırmaz veya erişimi engellemez ise, zararların tazmininden sorumlu olacaktır.

Usul ve Esaslar’ın tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Dilek Akdaş Kökenek, Ortak
Bahar Esentürk, Kıdemli Avukat
Dilara Kürkçüoğlu, Avukat