Anayasa Mahkemesi, Kişisel Verilerin Hukuka Aykırı Ele Geçirilmesine Yönelik Etkin Ceza Soruşturması Kararı Aldı

Başvurucu, iş sözleşmesini fesheden işvereninin işçilik alacaklarını ödememek için kendisinin bilgisi ve rızası dışında hesap hareketlerini incelediği iddiasıyla 9/10/2020 tarihinde Samsun Cumhuriyet Başsavcılığına (Başsavcılık) suç duyurusunda bulunmuştur.

Başsavcılık ise kişisel verilerin salt duyu organları vasıtasıyla öğrenilip başkalarına açıklanmasının kişisel verilerin hukuka aykırı olarak ele geçirilmesi suçunu oluşturmayacağı ancak şartları varsa özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun değerlendirilebileceği gerekçesiyle kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar vermiştir.

Başvurucu, Başsavcılığın delilleri toplamadan ve karşı tarafın ifadesini almadan, banka hesap hareketleri delilinin hukuka uygun elde edilip edilmediğini denetlemeden dosya üzerinden karar vermesi sonucu suç vasfının yanlış değerlendirildiğini; maddi gerçeği ortaya çıkarmaya yarar, etkili bir ceza soruşturması yürütülmediğini ileri sürerek Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz etmiştir. Sulh Ceza Hâkimliği de, anılan kararda isabetsizlik bulunmadığı gerekçesiyle itirazın reddine kesin olarak karar vermiştir. Başvurucu, nihai kararı bireysel başvuruda bulunmuştur.

Anayasa Mahkemesi yaptığı incelemede;

• Kişisel veri bir kişiye ilişkin bütün bilgileri ifade etmekte olup bireyin adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi sadece kimliğini ortaya koyan bilgileri değil telefon numarası, motorlu taşıt plakası, sosyal güvenlik numarası, pasaport numarası, öz geçmişi, resmi, görüntü ve ses kayıtları, parmak izleri, sağlık bilgileri, genetik bilgileri, IP adresi, e-posta adresi, alışveriş alışkanlıkları, hobileri, tercihleri, etkileşimde bulunduğu kişiler, grup üyelikleri, aile bilgileri gibi kişiyi doğrudan veya dolaylı olarak belirlenebilir kılan tüm verilerin kişisel veri kapsamında olduğunu,


• Kişisel verilerin korunması hakkının, kişinin insan onurunun korunmasının ve kişiliğini serbestçe geliştirebilmesi hakkının özel bir biçimi olarak bireyin hak ve özgürlüklerini kişisel verilerin işlenmesi sırasında korumayı amaçladığını,


• Anayasa'nın 12. Maddesi ile bireylerin kişilik değerlerine yönelen ve zarar veren olumsuz tutum ve davranışlar dışladığını,


• Anayasa'nın 5. Maddesi ışığında devletin bireyin kişisel verilerinin korunması hakkına keyfi olarak müdahale etmemenin yanında üçüncü kişilerin saldırılarını önlemekle yükümlü kılındığı, bu bağlamda pozitif yükümlülüklerinin de bulunduğunu,


• Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğini belirtmiştir.

Sonuç olarak Anayasa Mahkemesi, kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir. Bu nedenle, özel hayata saygı hakkı kapsamındaki kişisel verilerin korunması isteme hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden soruşturma yapılmak üzere Samsun Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine karar verilmiştir.

Bu karar ile halihazırda mevcut olan aşağıdaki yükümlülüklerin altı tekrardan çizilmiş olmaktadır. Bu hususlara aykırılık halinde salt 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu kapsamında idari para cezası yaptırımları değil aynı zamanda Türk Ceza Kanunu’nda yer alan cezaların da gündeme gelmesi söz konusu olabilecektir.

• Çalışanların kişisel verilerini gizlilik politikaları ve yasal düzenlemelere uygun bir şekilde işlemek ve korumak için gerekli önlemleri almak.
• Çalışanların özel bilgilerini izinsiz olarak ele geçirmemek ve bu bilgileri sadece yasal ve etik sınırlar içinde kullanmak.
• Çalışanların kişisel verilerine erişim için gerekli olan kontrolleri ve izinleri sağlamak ve sınırlamak.
• İşverenlerin, çalışanların kişisel verilerini inceleme veya ele geçirme gibi eylemlerde bulunmadan önce hukuki danışmanlık almak ve gerekli yasal süreçlere uygun hareket etmek.

Eylül Bengisu Gümüş, Kıdemli Avukat