Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, 2022/6460 Esas numaralı, 2022/9954 sayılı ve 06.10.2022 tarihli Kararı (“Yargıtay Kararı”) ile Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar (“32 sayılı Karar”) kapsamında getirilen döviz cinsinden veya dövize endeksli sözleşme yapma yasağının, kamu düzenini ilgilendirdiğine ve yargılama esnasında taraflarca ileri sürülmese dahi hakimin re’sen (kendiliğinden) dikkate alması gerektiğine karar verdi.
A) Kararırın Güncel Mevzuat Kapsamında Değerlendirilmesi
Türk parasının kıymetinin korunması amacıyla yürürlüğe girmiş olan 32 sayılı Karar uyarınca, Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında yapacakları menkul ve gayrimenkul alım satım işlemleri, taşıt ve finansal kiralama dâhil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama ve leasing işlemleri ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülükleri, döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılamamaktadır.
İcra İflas Kanunu’nun 63. Maddesinde ise , ödeme emrine itiraz eden borçlunun icra dairesinde ileri sürdüğü gerekçe ve itirazları yargılama esnasında genişletemeyeceği ve değiştiremeyeceği düzenlenmiştir. Türk Borçlar Kanunu’nun 27/1. maddesi ise; konusu kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmelerin kesin hükümsüz sayılacağını düzenlemiştir.
Karara konu kira bedeli alacak davasında, 32 Sayılı Karar’a aykırı olarak belirlenen döviz cinsinden kira bedelinin, borçlu tarafından icra takibi esnasında ileri sürülmemesine rağmen, kamu düzenini ilgilendirdiği ve bu nedenle ileri sürülmese bile, kamu düzeni ilkesi gereği yargılama esnasında hâkim tarafından re’sen dikkate alınması gerektiğine hükmedilmiştir. Özetle, 32 Sayılı Karar’a aykırı olarak belirlenen bir bedel söz konusu olduğunda, İcra İflas Kanunu’nun 63. maddesi uygulanmayacak ve kamu düzeni gereği 32 Sayılı Karar’a aykırılık hali hâkim tarafından re’sen dikkate alınabilecektir.
B) Yargıtay Kararı Neyi Amaçlıyor?
32 sayılı Karar’ın düzenleme amacı göz önüne alındığında, Yargıtay Kararı ile ilgili mevzuatın paralel olduğu ve kamu düzeni korumasının, pratikteki uygulamalara da yansıdığı görülmektedir. Böylece 32 sayılı Karar ile getirilmesi hedeflenen ekonomik kamu düzeninin hukukun her alanında korunması amaçlanmaktadır.
Cerensu Çetin Yenigün, Kıdemli Avukat
Selin İvit, Avukat