Zirai Mücadele Alet ve Makineleri Hakkında Yönetmelik Yayımlandı

Yönetmelik ile zirai mücadele kapsamında insansız hava araçlarının kullanımı, bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanılan zirai mücadele alet ve makinelerinin ruhsatlandırılması, imalatı, ithalatı, piyasaya arzı, firma ve bayilerin yetki ve sorumlulukları, denetimleri ile denetimler sonucunda uygulanacak yaptırımlar düzenlenmektedir.

İmalat Yapabilecekler ve İmalat Yeri
Yönetmelik uyarınca, zirai mücadele alet ve makinelerinin imalatı ancak imal izin belgesi ve imal ruhsatı almış firmalar tarafından izin belgesinde belirtilen adresteki işletmelerinde yapılabilecektir.

Ayrıca Yönetmelik kapsamında zirai mücadele alet ve makineleri imalatının yapılacağı işletmelerin; (i) idari bölüm, (ii) hammadde veya yedek parça ünitesi, (iii) imalat veya montaj ünitesi, (iv) test ünitesi ve (v) yemekhane, soyunma ve giyinme odaları, lavabo ile duş sisteminin bulunduğu diğer bölümlerden oluştuğu düzenlenmiştir.

İmalatın Yapılacağı İşletmelere İlişkin Asgari Teknik Şartlar
Zirai mücadele alet ve makineleri imalatının yapıldığı işletmelerde; (i) yapısal durumun imalat çeşidine uygun, (ii) imalattan sorumlu teknik eleman ile imalat çeşidine uygun nitelikte personelin istihdam edilmiş, (iii) imalat çeşidi ile imalat kapasitesine uygun şekilde tezgâh ve sistemin hazır, (iv) bölüm ve ünitelerin imalat akış şemasına uygun, bilgilendirme levhaları ile ayrılmış ve (v) imal edilen zirai mücadele alet ve makine imalat kayıtlarının kimlere satış yapıldığı ve stok durumunun güncel olarak işlendiği, imalat, satış ve stok hareketlerinin bir arada görülebileceği yazılı veya elektronik ortamda tutulan kayıt sisteminin mevcut olması gerekmektedir.

İmal İzin Belgesi
Yönetmelik kapsamında (i) imal izin belgesi alabilecekler, (ii) başvuru ve gerekli belgeler ve (iii) inceleme, kontrol ve belgenin düzenlenmesi hususları detaylıca düzenlenmiştir. Buna göre;

• İmal İzin Belgesi başvurusu için, firma yönetici veya yetkililerinin, Tarım Makineleri veya Tarım Makineleri ve Tarım Teknolojileri Mühendisliği veya Biyosistem Mühendisliği bölümü mezunu veya tarım makineleri veya zirai mücadele alet ve makinelerine ilişkin ders alarak mezun olmuş ziraat mühendisi unvanına sahip olmaları gerekmektedir.
• Belirtilen özellikleri taşımamakla birlikte zirai mücadele alet ve makineleri imalatı yapmak isteyenler, bu özellikleri taşıyan bir kişiyi imalattan sorumlu teknik eleman olarak istihdam etmeleri halinde, imal izin belgesi alabileceklerdir.
• Zirai mücadele alet ve makineleri imalatı yapmak isteyenler, Yönetmelik’te belirtilen belgelerle birlikte Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü’ne (“Genel Müdürlük”) fiziki olarak veya elektronik ortamda başvuruda bulunmalıdır.
• İmal izin belgesi başvurusunun uygun bulunması durumunda, Genel Müdürlük tarafından, Genel Müdürlüğe sunulan bilgi ve belgelere göre işletmede, imal iznine esas inceleme ve kontroller yapılacaktır.

İmalattan Vazgeçme ve Değişiklik
Yönetmelik uyarınca imalattan vazgeçilmesi veya faaliyetin sonlandırılmak istenmesi durumunda, imal izin belgesinin Genel Müdürlük tarafından iptal edilmesi için ekinde daha önce verilmiş olan imal izin belgesinin yer aldığı dilekçe ile Genel Müdürlüğe fiziki olarak veya elektronik ortamda başvuru yapılacaktır.

Adres ve üretim çeşidi değişikliği durumlarında ise imal iznine esas inceleme ve kontroller uygulanacak olup uygun görülmesi durumunda, değişiklik dikkate alınarak belge tarih ve numarası aynı kalmak koşuluyla, değişiklik tarihi ve nedeni ayrıca belirtilerek, firma adına Genel Müdürlük tarafından yenilenen ve onaylanan imal izin belgesi düzenlenecektir.

İmal Ruhsatı
Yönetmelik kapsamında (i) ruhsatlandırma, (ii) süre uzatımı, (iii) devir, (iv) değişiklik ve (v) insansız hava aracı sistemlerine ilişkin hususlar detaylıca düzenlenmiştir. Buna göre;

• Yönetmelik’te ayrıca belirtilen, bitki koruma ürünü uygulama üniteleri bulunan insansız hava aracı sistemleri ile ticari faaliyete konu olan ve ilaçlama etkinliğine doğrudan etkisi bulunan püskürtme pompası veya tabancası veya memesi gibi zirai mücadele kapsamında bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanılan zirai mücadele alet ve makineleri için Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan (“Bakanlık”) ruhsat alınmalıdır.
• Bununla birlikte, zirai mücadele alet ve makinelerine ilişkin ruhsatlandırma veya ürün geliştirme çalışmalarına esas olmak üzere araştırma ve denemelerde kullanılması için numune veya ilk örnek imalatlar veya ülkemizde piyasaya arz edilmemesi koşuluyla ihraç amaçlı imalatlardan ruhsat şartı aranmayacaktır.
• Zirai mücadele alet ve makinesinin, imalatının veya ithalatının yapılarak Türkiye’de kullanımına izin veren belge olarak nitelenen ruhsatın geçerlilik süresi 10 yıldır.
• Ruhsat sahibi firmalar, aynı özellikleri taşıyan bir başka firmaya ruhsatlarını devredebilecektir.
• Zirai mücadele alet ve makinesinde, ruhsat sahibi firması tarafından herhangi bir değişiklik yapılması durumunda, değişiklik yapılmadan önce, Yönetmelik’te belirtilen belgelerin eklendiği bir dilekçe ile Genel Müdürlüğe fiziki olarak veya elektronik ortamda başvuruda bulunulmalıdır.

İnsansız Hava Araçları’nın (“İHA”) Zirai Mücadelede Kullanılması

• İHA sistemlerinin, zirai mücadele amacıyla bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanılabilmesi için Bakanlık tarafından ruhsatlandırılması zorunludur.
• İHA’ların kullanımı için ruhsatlandırılma zorunluluğunun yanı sıra, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen insansız hava aracı sistemlerine ilişkin mevzuat kapsamında yetkili otoritelerden uçuş şartları ve izni konularında gerekli izinler de alınmalıdır.
• Zirai mücadele amacıyla bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanılmak üzere ruhsatlandırılan İHA sistemlerinin, hangi tarımsal üretim alanlarında, hangi zararlı organizmalara karşı ve hangi bitki koruma ürünü uygulamalarında kullanılabileceği, Bakanlık tarafından hazırlanacak yönerge kapsamında belirlenecektir.

Zirai Mücadele Alet ve Makinelerinin İthalatı
Yönetmelik kapsamında (i) ithalat yapabilecekler, (ii) ithalatçı firmaların taşıması gereken asgari ve teknik şartlar ile (iii) ithalat izni başvurusuna ilişkin hususlar detaylıca düzenlenmiştir. Buna göre;

• Bakanlık tarafından ruhsatlandırılan zirai mücadele alet ve makinelerinin ithalatı, ruhsat sahibi firması tarafından yapılabilecektir.
• İmal izin belgesi talebi bakımından söz konusu olan “ziraat mühendisi bulundurma” zorunluluğu ile asgari ve teknik şartlar sağlanmış olmalıdır.
• Zirai mücadele alet ve makinesinin, ithalatına izin verilebilmesi için; Bakanlık tarafından ruhsatlı olması ve ruhsatının geçerli olması, ruhsata esas test ve deneylere tabi tutulacak olması, ve Firmalar tarafından araştırma ve denemeler ile ürün geliştirme çalışmalarında kullanılacak olması aranacaktır.
• Zirai mücadele alet ve makineleri ithalatı yapılmak istenildiğinde, fiziki olarak veya elektronik ortamda; ruhsatlı zirai mücadele alet ve makineleri için yetkili il müdürlüklerine, ruhsata esas test ve deneyler, araştırma ve deneme ile ürün geliştirme çalışmalarında kullanılacak zirai mücadele alet ve makineleri için Genel Müdürlüğe başvuruda bulunulmalıdır.

Piyasaya Arz
Yönetmelik uyarınca ruhsatı bulunmayan zirai mücadele alet ve makinelerinin ülke sınırları içinde imalatı, ithalatı, satışı ve kullanımı yasaktır. Ayrıca;

• Zirai mücadele alet ve makinelerinin satışı, bayilik izin belgesi sahibi gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacaktır.
• Zirai mücadele alet ve makineleri ruhsat sahibi firmaları veya bayiler dışında, başka satıcı ve satış kanalları tarafından internet siteleri veya uzaktan iletişim araçları kanalı ile mesafeli sözleşme kapsamında elektronik ortamda satılamayacaktır.
• Zirai mücadele alet ve makinelerinin üzerinde kolayca görülebilir ve çevresel faktörlerden etkilenmeyecek özellikte bir etiket bulundurulmalı ve etiket üzerinde zirai mücadele alet ve makinesinin; (i) ticari adı, (ii) ruhsat sahibi firmasının unvanı, (iii) ruhsat tarih ve numarası, (iv) marka, model ve tip bilgileri, (v) imal yılı, (vi) seri numarası ve (vi) meme tipi bilgileri yer almalıdır.
• Satış yerlerinin; (i) satışa sunulan zirai mücadele alet ve makinelerinin cins ve çeşidine göre uygun, (ii) tabanı su geçirmeyen, kolayca temizlenebilen, nem, yağmur ve güneşin etkilerinden korunmuş olması ve (iii) tüm belediye hizmetlerinin ulaşabildiği, zirai mücadele alet ve makinelerinin yüklemesine uygun ve trafiğe engel teşkil etmeyen yerlerde bulunması gerekir.
• Ruhsat sahibi firmalar tarafından imalatı, ithalatı veya satışı yapılan zirai mücadele alet ve makinelerinin, yazılı veya elektronik ortamda imalat, ithalat ve satış süreci ile stok bilgileri, anlık izlenebilecek şekilde kayıt altına alınmalıdır.

Firma ve Bayilerin Sorumlulukları
Yönetmelik kapsamında zirai mücadele alet ve makineleri imalatı yapan firmalar ile bayilerin sorumlulukları detaylıca düzenlenmiştir. Buna göre;

• Zirai mücadele alet ve makinelerinin imalatı, imalattan sorumlu teknik elemanın; kullanıcılara satışları ise izin sahibi kişinin gözetiminde yapılmalıdır.
• İmal izin belgesi düzenlenen işletmenin / bayilik izin belgesi düzenlenen bayinin bulunduğu adres dışında, başka bir yerde -veya gezici olarak- zirai mücadele alet ve makineleri imalatı/satışı yapılamayacaktır.
• Faaliyetlerini, ruhsatlandırma ve ithalattan sorumlu teknik eleman tarafından yürüten firmalarda/satıştan sorumlu teknik eleman tarafından yürüten bayilerde ilgili teknik elemanın herhangi bir nedenle görevinden ayrılması halinde gerekli istihdam ve başvuru yükümlülükleri yerine getirilmelidir.

Denetimler ve Yaptırımlar

• Zirai mücadele alet ve makinelerine ilişkin denetimler ile ruhsat sahibi firmaların, işletmelerin ve bayilerin denetimleri, Genel Müdürlük, il müdürlüğü, yetki verilmesi durumunda ilçe müdürlüğü tarafından yapılabilecektir.
  • Yapılacak olan denetimler, konu ile ilgili alanda görevli en az iki kontrol görevlisi tarafından yılda en az bir kez olmak üzere gerekli görüldüğü hallerde yapılacaktır.
  • Yönetmelik kapsamında düzenlenen yükümlülüklerin ihlal edilmesi halinde ilgililer hakkında (i) idari para cezası, (ii) ürünlerin masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılması, (iii) ürünlerin imhası ve (iv) ruhsat veya izin belgesine esas faaliyetin bir yıl süreyle askıya alınması yaptırımları uygulanabilecektir. Ayrıca, belirli ihlallerin gerçekleştirilmesi durumunda ilgiler aleyhine Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulacağı belirtilmiştir.

Yönetmelik’in tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

Nur Duygu Bozkurt Kadirhan , Kıdemli Avukat
Burak Batı, Avukat
Doruk Köklü, Stajyer Avukat