Ticaret Bakanlığı tarafından “Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” (“Yönetmelik”), 14 Aralık 2023 tarihli, 32399 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanmıştır.
Yönetmelik ile, 20.09.2023 tarihinde bilgi notunu yayınlamış olduğumuz “Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı (“
Değişiklik Taslağı”)”nda olduğu gibi, ticarete yeni bir yön verecek önemli değişiklikleri konu alınmıştır. Değişiklik Taslağı’na dair bilgi notuna
buradan ulaşabilirsiniz. Bu Yönetmelik genel itibariyle;
(i) tedarik zincirindeki haksız ticari uygulamaları ve
(ii) üretici, tedarikçi ve perakende işletme arasındaki ticari faaliyetlere ve
(iii) gıda ürünü satışına ilişkin ödemeleri düzenlemektedir.
A. Tedarik Zincirinde Haksız Ticari Uygulamalar
Tedarik zincirindeki haksız ticari uygulamalar Yönetmelik’te tanımlanıp örneklendirilmiştir. Yönetmelik’e göre haksız ticari uygulamalar; haksız ticari uygulamalar, üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde bir tarafın diğerini olumsuz etkileyen faaliyetlerini ifade etmektedir. Bu uygulamalar; üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari dengeyi bozan ve hakkaniyete aykırı sonuçlar yaratan eylemleri içermektedir.
B. Ödemeye İlişkin Düzenlemeler
Yönetmelik’te ayrıca ödemelere ilişkin düzenlemelere de yer verilmiştir. Bu kapsamda perakende ticarete konu ödemelerin sözleşmelerde öngörülen sürelerde yapılması gerekmektedir. Ayrıca tarım ve gıda ürünlerine ilişkin ödemelerin üretim tarihinden itibaren otuz gün içerisinde bozulabilen ve bozulmayan ürünler olarak sınıflandırılarak farklı sürelerde yapılabileceği düzenlenmiştir. Yönetmelik uyarınca konuya ilişkin ödemelerin sürelerinin belirlenmesinde perakende ticaretin taraflarının “
Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Yönetmeliği” uyarınca hangi sınıfa girdiği de önem arz edecektir.
İlaveten, ürünlerin otuz gün içerisinde bozulup bozulmadığı konusunda tereddüde düşülmesi halinde, Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan görüş alınarak kararın Ticaret Bakanlığı tarafından verileceği belirtilmiştir. Bu konudaki kararın internette yayınlanarak ilan edileceği ve üst meslek kuruluşlarına gönderileceği düzenlenmiştir.
C. Gıda Ürünü Satışına İlişkin Düzenlemeler
Yönetmelik ile esas işletme konusu hızlı tüketim mallarının satışı olan
(i) büyük mağaza ve zincir mağazalar ile
(ii) bayi işletme ve özel yetkili işletmeler ve
(iii) şube sayısı iki yüzden fazla olan zincir mağazalara; iki yüz elli metrekareden fazla satış alanına sahip şubelerinde uygulanmak üzere tıbbi beslenme tedavisi gerektiren hastalıklara yönelik gıda ürünü satışı için Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın yükümlülük getirebileceği düzenlenmiştir.
D. Sonuç
Yönetmelik ile üretici, tedarikçi ve perakende işletmeler arasındaki ticari ilişkilerde karşılaşılan haksız ticari uygulamalar güncel ticari gelişmelere ve gelişen yeni iş modellerine göre yeniden tanımlanmıştır. Diğer taraftan,
6585 sayılı Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da belirtilen haksız ticari uygulamalara paralel düzenlemeler getirilmeye özen gösterilmiştir.
Ek olarak ticari işletmelerin ölçeklerine göre daha gerçekçi, makul ve orantılı bir düzenleme yapılmıştır. Ticaretin güncel gelişmeleri ödeme yöntemleri bakımından da ele alınmış ve bu kapsamdaki sorumluluklar günümüzün ihtiyaçlarına göre düzenlenmiştir. Böylelikle, perakende ticaretin tarafları arasındaki ekonomik dengenin yakalanması amaçlanmıştır.
Yönetmelik 01/01/2024’te yürürlüğe girmiş olup tam metne
buradan ulaşabilirsiniz.
Cerensu Çetin Yenigün, Kıdemli Avukat
Kayra Menekşe, Avukat