Rekabet Kurumu ile Aktif İşbirliği Yönetmeliği Yayımlandı

Rekabet Kurumu tarafından, karteller ile aktif mücadele edilebilmesi için pişmanlık programları oluşturulmuş ve böylelikle kartelleri ilk ifşa eden teşebbüs ve çalışanlara uygulanacak cezalarda indirim sağlanacağı düzenlenmiştir. Bu bağlamda, ilk olarak, 15.02.2009 tarihli ve 27142 sayılı Resmi Gazete’de Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik (“İlk Yönetmelik”) yayımlanmıştır. Ancak, İlk Yönetmelik kapsamındaki düzenlemelerin zamanla karşılıksız kalması sebebiyle, yeni bir yönetmelik taslağı oluşturulmuş ve 16.12.2023 tarihli ve 32401 sayılı Resmi Gazete'de “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma ve Eylemlere Karşı Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmelik” (“Yönetmelik”) yayımlanmıştır. Kartellerin kurulması en ağır rekabet ihlali olarak kabul edildiğinden, Yönetmelik uyarınca Rekabet Kurumu ile aktif işbirliği yapılması mekanizması teşebbüs ve teşebbüs çalışanları bakımından büyük önem arz etmektedir. Yönetmelik’in bu kapsamdaki belirsizlikleri gidererek kartellerin kurulmasının önlenmesine de olumlu katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Rekabet Kurumu bu Yönetmelik’in oluşturulması aşamasında da, taslak Yönetmelik’i kamuoyunun görüşüne açarak, Yönetmelik ile amaçlanan hususları şu şekilde sıralamıştır:

• Esasen bir delil elde etme yöntemi olan aktif işbirliği müessesesi ile alternatif dosya sonuçlandırma usulü olan uzlaşma müessesesi arasında belirgin bir ayrıma gidilebilmesi adına, aktif işbirliği başvurusunda bulunacak olanlara katma değer yaratan belge sunma şartının düzenlenmesi,
• Uygulamada idari yaptırımlar bakımından kartel tarafları ile aynı şekilde sorumlu tutulan, topla-dağıt kartelinin tarafları ile dikey ilişki içerisinde olanların veya diğer kartel kolaylaştırıcılarının da aktif işbirliğinden yararlanmasına ilişkin hukuki belirlilik sağlanması,
• Yasal süre sınırı bulunan soruşturma süreçlerinin aksamaması bakımından, bazı hallerde aktif işbirliği başvurularına makul bir süre sınırı getirilmesi,
• Başvuru sahibi tarafından yeni bilgi ve belgelere ulaşılması halinde bunların sunulabileceği en son sürenin belirlenmesi,
• Başvuru sahiplerinin bir kartele taraf olmuş olabilecekleri düşüncesi ile aktif işbirliği başvurusunda bulunmaları ve söz konusu başvurunun Rekabet Kurulu tarafından da kabul edilerek karara bağlanmasına karşın, yürütülen soruşturma sürecinin sonunda Kurul tarafından ihlalin kartel olarak değerlendirilmemesi halinde aktif işbirliği başvurusunun akıbetinin belirlenmesi, ve çeşitli maddelerde ifade değişiklikleri ve tek tipleştirmenin sağlanması hedeflenmiştir.

A. İlk Yönetmelik ile Yönetmelik Arasındaki Temel Değişiklikler

• Yönetmelik kapsamında, daha öncesinde yer almayan “Başvuru Sahibi”, “Kartel Kolaylaştırıcısı”, “Kartel Tarafı”, “Katma Değer Yaratan Belge” tanımları eklenmiş, “Görevli Birim” tanımı ise değiştirilmiştir. Bu değişikliklerden öne çıkanı ise, kartel kolaylaştırıcısı olmuştur. Kartel kolaylaştırıcısı, karteller ile aynı seviyede faaliyet göstermeyen ancak yine de kartellerin kurulmasına ve sürdürülmesine aracılık eden/kolaylaştıran teşebbüs ve teşebbüs birlikleri tanımlanmış ve Yönetmelik kapsamındaki düzenlemelere dahil edilmiştir.
• Aktif işbirliği başvurusuna süre sınırı getirilmiş ve soruşturma raporunun tebliğinden önce olmak üzere, soruşturma bildiriminin tebliğini takip eden üç ay içinde yapılması gerektiği düzenlenmiştir.
• Yönetmelik ile, İlk Yönetmelik kapsamında yer alan indirim alt sınırları yeniden düzenlenmiştir. Güncel indirim sınırlarına yazımızın C bölümünde yer alan tablo aracılığıyla ulaşabilirsiniz.

B. Yönetmelik Kapsamındaki İndirim ve Ceza Düzenlenmemesi Esasları

1. Teşebbüs ve Teşebbüs Birlikleri Açısından,
   
   Rekabet Kurulu’nun ön araştırma kararından önce ve diğer kartel taraflarından ve kartel kolaylaştırıcılarından bağımsız bir şekilde, (i) kartelin etkilediği ürünler, (ii) kartelin coğrafi kapsamı, (iii) kartelin süresi, (iv) kartele taraf olan teşebbüslerin ve varsa kartel kolaylaştırıcılarının isimleri ve/veya ticaret ünvanları ile adresleri, (v) kartelle ilişkili görüşmelerin tarihleri, yerleri, katılımcıları, (vi) kullanılan görüşme araçları ve kartelle ilgili sahip olunan diğer bilgi ve belgeleri sunan ve diğer koşulları da sağlayan ilk başvuru sahibine, para cezası verilmeyecektir. Belirtmek gerekir ki, kartelin etkilediği ürünleri, kartelin süresini ve kartele taraf olan teşebbüslerin ve varsa kartel kolaylaştırıcılarının isimlerini ve/veya ticaret ünvanlarını sunabilen teşebbüslere, süre verilerek diğer bilgileri sunmaları için zaman tanınabilecektir.
   
   Ek olarak, Kanun’un 4. maddesinin ihlal edildiği sonucuna ulaştıracak deliller bulunmazken, Rekabet Kurulu’nun ön araştırma yapmaya karar vermesinden soruşturma raporunun tebliğine kadar yukarıda sayılan bilgileri paylaşan teşebbüslerin de para cezası almayacağı düzenlenmiştir. Son olarak, Rekabet Kurulu’nun ön araştırma yapmaya karar vermesinden itibaren, soruşturma raporunun tebliğinden önce olmak kaydıyla soruşturma bildiriminin tebliğini takip eden üç ay içinde diğer kartel taraflarından ve kartel kolaylaştırıcılarından bağımsız bir şekilde belirtilen bilgi ve belgeleri sunan ve koşulları yerine getiren, ancak Yönetmelik’in 4. Maddesinde yer alan ceza verilmemesine ilişkin düzenlemeden yararlanamayan başvuru sahiplerine verilecek para cezaları indirilir. Bu durumda başvuru sahiplerinin aktif işbirliğinde bulunan yöneticileri ve çalışanlarına verilecek para cezaları indirilir veya bunlara ceza verilmeyebilir.


2. Yönetici ve Çalışanlar Açısından,
   
   Teşebbüs ve teşebbüs birlikleri açısından getirilen kural aynı şekilde yönetici ve çalışanlara da yansıtılmış olup yukarıda yer verilen bilgilerin paylaşılması halinde para ceza verilmemesi, bilgi ve belgeleri paylaşan ancak ceza verilmemesine ilişkin düzenlemeden yararlanamayan başvuru sahiplerine ise para cezasından indirim yapılması düzenlenmiştir.

C. Para Cezası İndirim Oranları ve Sınırları

Yönetmelik kapsamında uygulanabilecek olan para cezası indirim ve sınırları ise aşağıdaki gibidir;

D. Devam Eden Soruşturma ve Başvurular Açısından Uygulama

Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 16.12.2023 tarihinde devam etmekte olan soruşturmalar açısından, aktif işbirliği başvurusu yapılabilmesi için soruşturma bildiriminin tebliğinden itibaren başlayacak olan 3 aylık süre sınırının uygulanmayacağı düzenlenmiştir.

Yönetmeliğin yürürlük tarihi olan 16.12.2023 tarihinden önce yapılan aktif işbirliği başvuruları bakımından ise İlk Yönetmelik hükümleri ile bu Yönetmelik hükümleri arasından daha lehe olanın başvuru sahibi açısından uygulanacağı düzenlenmiştir.

Yönetmelik metnine bu link aracılığıyla ulaşabilirsiniz.


Nur Duygu Bozkurt, Kıdemli Avukat
İrem Tanık, Avukat