Basın, Sosyal Medya ve İnternet Haberciliğine Yönelik Yenilikler

İnternet Haber Sitelerinin Yeni Statüsü
İnternet haber siteleri süreli yayın kapsamına alınarak çeşitli yükümlülükler getirilmiştir. İnternet haber siteleri; iletişim başlığı altında ana sayfadan doğrudan ulaşılabilir şekilde iletişim bilgilerine yer verecek, haberlerde güncelleme tarihlerini bulunduracak ve yayınlanan içeriklerin doğruluğunu ve bütünlüğünü sağlayarak talep halinde Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilebilecek şekilde 2 yıl süre ile saklayacaktır.

Kanun Değişikliği ile başvuru usulü, türleri ve özellikleri belirlenen, resmi nitelikte bir kimlik belgesi olarak kabul edilen basın kartları için başvurular İletişim Başkanlığına yapılacaktır. İnternet haber sitelerinde yer alan içeriklerde kişilerin şeref ve haysiyetini ihlâl edici veya kişilerle ilgili gerçeğe aykırı yayım yapılması halinde, bundan zarar gören kişinin düzeltme ve cevap yazısının en geç 1 gün içinde yayının yer aldığı sayfada aynı büyüklükte yayımlanması gerekmektedir.

Halkı Yanıltıcı Bilgiyi Alenen Yayma Suçu
Kanun Değişikliği ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na eklenen 217/A maddesi ile sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayma, bir suç tipi olarak düzenlenmiştir. 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası müeyyidesi öngörülen suçun, failin gerçek kimliğini gizleyerek veya bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlemesi hali, nitelikli hal olarak düzenlenmiştir.

Sosyal Medya Mecraları Bakımından Yeni Düzenlemeler
Temsilci Belirleme Yükümlülüğü
Bir önceki kanun değişikliğinde Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcı için getirilmiş olan temsilci atama yükümlülüğü kapsamında değişiklikler yapılarak; Kanun Değişikliği ile, temsilcinin gerçek kişi olması halinde bu kişinin Türkiye’de mukim ve Türk vatandaşı olması zorunluluğu getirilmiştir.

Türkiye’den günlük erişimi on milyondan fazla olan sosyal ağ sağlayıcı bakımından ise temsilci olarak belirlenecek kişinin teknik, idari, hukuki ve mali yönden tam yetkili ve sorumlu olması gerektiği, bu temsilcinin tüzel kişi olması hâlinde ise doğrudan sosyal ağ sağlayıcı tarafından sermaye şirketi şeklinde kurulan bir şube olması gerektiği düzenlenmiştir.

Şeffaflık ve Raporlama
Önceki kanun değişikliği ile getirilen raporlama ve şeffaflık yükümlülüğünün kapsamı, yeni düzenleme ile genişletilmiştir. Sosyal ağ sağlayıcıları tarafından Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na (“BTK”) sunulacak raporlarda başlık etiketlerine, öne çıkarılan veya erişimi azaltılan içeriklere ilişkin algoritmalara, reklam politikalarına ve şeffaflık politikalarına ilişkin bilgilere yer verileceği, reklam kütüphanesi oluşturacağı ve ek olarak İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun’un uygulanmasına ilişkin gerekli bilgi ve belgelerin BTK tarafından talep edilmesi halinde BTK’ya sunulacağı düzenlenmektedir.

Diğer Yükümlülükler
Özellikle sosyal ağ sağlayıcılar açısından aşağıdaki yükümlülükler getirilmektedir;

• Türk Ceza Kanunu’na atıfla belirli suçlara konu internet içeriklerini oluşturan veya yayan faillere ulaşmak amacıyla, ilgili soruşturma aşamasında Cumhuriyet Savcılığı veya mahkeme tarafından talep edilen bilgileri verme,
• Çocuklara özgü ayrıştırılmış hizmet sunma konusunda gerekli tedbirleri alma,
• Kullanıcılarının haklarının korunmasına yönelik olarak BTK tarafından yapılacak kullanıcı haklarına ilişkin düzenlemelere uyma,
• Kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye sokan içeriklerin öğrenilmesi hâlinde, bu içeriği ve içeriği oluşturana ilişkin bilgileri yetkili kolluk birimleriyle paylaşma,
• BTK tarafından talep edilen kurumsal yapı, bilişim sistemleri, algoritmalar, veri işleme mekanizmaları ve ticari tutumlar dâhil her türlü bilgi ve belgeyi 3 ay içerisinde verme,
• Kamu güvenliğini ve kamu sağlığını etkileyen olağanüstü durumlara ilişkin kriz planı oluşturma ve BTK’ya bildirme,
• BTK ile iş birliği içinde başlık etiketleri veya öne çıkarılan içeriklerin uyarı yöntemiyle kaldırılması için başvuru mekanizması kurulması.

Yaptırımlar
Kanun değişikliği ile, yükümlülüklerini yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcılar için öngörülen yaptırımlar ağırlaştırılmıştır. BTK, yükümlülükleri yerine getirmeyen sosyal ağ sağlayıcıya, bir önceki takvim yılındaki küresel cirosunun %3'üne kadar idari para cezası verebilecektir. Bir önceki kanun değişikliği ile getirilen reklam yasağı yaptırımını etkin kılmak adına, reklam yasağına aykırı davranan Türkiye’de mukim vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilere, 10 bin Türk lirasından 100 bin Türk lirasına kadar idari para cezası uygulanmasına Başkan tarafından karar verilebileceği düzenlenmiştir.

Sosyal ağ sağlayıcının, başlık etiketleri veya öne çıkarılan içerikler aracılığıyla ortam sağladığı başkasına ait yayın yoluyla işlenen suçtan, kendisine hukuka aykırı içeriğin bildirilmiş ve buna rağmen içeriğin bildiriminden itibaren derhal ve en geç 4 saat içinde kaldırılmamış olması halinde, söz konusu içerikten doğrudan sorumlu olacağı düzenlenmiştir.

Şebekeler Üstü Hizmete İlişkin Düzenleme
Yeni düzenleme ile ilk kez tanımlanan “şebekeler üstü hizmet sağlayıcı” ile, internet erişimine sahip abone ve kullanıcılara, elektronik haberleşme hizmeti sağlayıcılarından veya internet hizmetinden bağımsız olarak kamuya açık bir yazılım vasıtası ile sunulan sesli, yazılı, görsel iletişim kapsamındaki kişiler arası elektronik haberleşme hizmetleri sunan gerçek veya tüzel kişi ifade edilmektedir. Şebekeler üstü hizmet sağlayıcıları, faaliyetlerini BTK tarafından yapılacak yetkilendirme çerçevesinde Türkiye'de kurdukları anonim ya da limited şirket statüsündeki tam yetkili temsilcileri vasıtası ile yürütebileceklerdir; aksi takdirde, 1 milyon liradan 30 milyon liraya kadar idari para cezası yaptırımı düzenlenmiştir.

Yürürlük
Kanun Değişikliği ile gazetelere ilişkin yükümlülüklerin internet haber siteleri bakımından da düzenlenmesine yönelik getirilen yeni düzenlemeler, başka bir deyişle internet haber sitelerinde yayımlanmasına izin verilen ilan ve reklamlar ile internet haber sitelerinde yer alan haberlere yapılacak itirazlara yönelik yeni düzenlemeler 01/04/2023 tarihinde, diğer değişiklikler ise Kanun’un yayımlandığı tarihte yürürlüğe girecektir.

Kanun Değişikliği’nin tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.

MORAL | KINIKOĞLU | PAMUKKALE | KÖKENEK
Dilek Akdaş Kökenek
Ortak, Bilişim ve Teknoloji Hukuku Takımı Yöneticisi4