Covid-19 Alınan Tedbir ve Önlemler - Kronolojik Sıralama

Türkiye’de bu kapsamda 01.03.2020 tarihi itibariyle günümüze kadar alınan önlem ve tedbirlere ilişkin düzenlemelere aşağıda yer vermekteyiz.

Ar-Ge ve Tasarım Faaliyetleri:
T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca, 15.03.2o20 tarihinde yapılan basın açıklamasıyla teknopark şirketleri ile Ar-Ge ve Tasarım Merkezlerinin, evinden çalışmalarını uygun gördükleri personel sayılarını aylık olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bildirerek, muafiyet ve teşviklerden 2020 yılı Nisan ayı sonuna kadar faydalanmaya devam edebilecekleri duyuruldu.

Sivil Toplum Kuruluşlarının Genel Kurulları:
16.03.2020 tarihinde T.C. İçişleri Bakanlığı Genelgesiyle, dernek ve vakıf gibi sivil toplum kuruluşlarının genel kurul toplantıları ve eğitimleri dâhil olmak üzere tüm toplantı ve faaliyetlerinin geçici olarak ertelenmesi talimatı verildi.

BDDK Tarafından Alınan Önlemler;
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (“BDDK“), 17.03.2020 tarihli ve 8948 sayılı kararıyla kredi temerrütleri ve finansman koşullarına esneklik sağladı.

BDDK, ayrıca 23.03.2020 tarihinde yayımlanan basın açıklaması ile Koronavirüs salgını neticesinde finansal piyasalarda yaşanan dalgalanmalara istinaden banka bilançolarında net sermaye yeterliliği rasyosu ve net döviz pozisyonu hesaplama kolaylığı sağlayan bazı tedbirleri duyurdu.

28.03.2020 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile BDDK, kredi kartlarında asgari tutarı dönem borcunun yüzde yirmisi ile yüzde kırkı arasında olacak şekilde belirlemeye ve kredi kartı limitine ilişkin sınırlamaları değiştirmeye yetkili kılındı.

BDDK, 02.04.2020 tarihli ve 8976 sayılı kararı ile finansal kuruluşlara raporlama yükümlülüklerine ilişkin kolaylıklar sağlayan bazı tedbirler açıkladı.

Eğlence, sanat, kültür ve sosyal faaliyetlere kısıtlama:
17.03.2020 00:00 itibariyle, tiyatro, sinema, gösteri merkezi, konser salonu, nişan/düğün salonu, çalgılı/müzikli lokanta/kafe, gazino, birahane, taverna, kahvehane, kıraathane, kafeterya, kır bahçesi, nargile salonu, nargile kafe, internet salonu, internet kafe, her türlü oyun salonları, her türlü kapalı çocuk oyun alanları (AVM ve lokanta içindekiler dâhil), çay bahçesi, dernek lokalleri, lunapark, yüzme havuzu, hamam, sauna, kaplıca, masaj salonu, SPA ve spor merkezlerinin faaliyetleri geçici bir süreliğine durduruldu.

Bazı Hijyen Ürünlerinin (Etil Alkol, Kolonya, Dezenfektan, vb.) İhracının İzne Tabi Olması:
18.03.2020 tarihli ve 31072 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İhracı Kayda Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: İhracat 2006/7)’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (İhracat 2020/5) ile bazı ürünler İhracı Kayda Bağlı Mallar Listesi’ne eklendi.

Ürün Tanıtım Temsilcilerinin Ziyaretlerinin Durdurulması:
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, 19.03.2020 tarihinde yaptığı duyuruda Koronavirüs salgınının önlenmesi ile ilgili alınan tedbirler çerçevesinde ürün tanıtım temsilcilerinin eczanelere ve sağlık kuruluşlarına yönelik ziyaretlerini durdurdu

Vergi Dairelerine Dilekçelerin ve Potansiyel Vergi Kimlik Numarası Alınmasına Yönelik Başvuruların Elektronik Ortamda Sunulması:
19.03.2020 tarihinde Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı, vergi uygulamaları konusunda alınan tedbirler doğrultusunda 10.04.2020 tarihine kadar, işe başlama, işi bırakma, şube açılış-kapanış, adres değişikliği, borcu yoktur yazısı talebi ile ilgili dilekçelerin vergi dairelerine elektronik ortamda sunulmasa ilişkin bir duyuru (“Duyuru”) yayınladı. Duyuru’ya göre ayrıca, potansiyel vergi kimlik numarası alınması işlemi için de vergi dairesine şahsen başvuru zorunluluğu kaldırıldı.

Klinik Araştırmalarda Alınacak Tedbirler:
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, 20.03.2020 tarihinde yaptığı duyuruda Koronavirüs pandemisi nedeniyle klinik araştırmalarda alınacak tedbirleri belirledi. Tedbirler, araştırma merkezlerinin yükünü azaltmayı ve gönüllülerin güvenliğini sağlamayı amaçlamaktadır.

Genel Kurul Toplantılarının Ertelenmesi Yöntemleri ve Fiziki Toplantı Yapılmadan Karar Alınması:
Ticaret Bakanlığı’nın internet sitesinde yayımlanan 20.03.2020 tarihli açıklama ile Şirketlerin Genel Kurul Toplantıları konusunda birtakım düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda çağrısı yapılan ancak henüz gerçekleştirilmeyen genel kurul toplantılarının, ileri bir tarihte yapılmak üzere iptal edilmesi imkânının tanındığını ve ayrıca elektronik genel kurul toplantılarının şirket esas sözleşmelerinde hüküm olmasa dahi uygulanmasına olanak tanınacağını açıkladı.

Her Türlü Bilimsel, Kültürel, Sanatsal ve Benzeri Toplantıların Veya Aktivitelerin Ertelenmesi:
Organizasyonların Ertelenmesi ile İlgili 2020/3 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi 20.03.2020 tarihinde 31704 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu kapsamda, ulusal ve uluslararası düzeyde açık veya kapalı alanlarda düzenlenecek her türlü bilimsel, kültürel, sanatsal ve benzeri toplantıların veya aktivitelerin 2020 Nisan ayı sonuna kadar ertelenmesine karar verildi.

Sağlık Hizmeti Sunucularına Yönelik Genelge:
Sağlık Bakanlığı, 20.03.2020 tarihinde Koronavirüs salgınına yönelik sağlık hizmet sunucularında alınacak tedbirlere ilişkin 12 maddelik genelge hazırladı. Sağlık hizmet sunucularındaki yoğunluğun en aza indirilmesi ve sağlık personeli üzerindeki yükün azaltılması amacıyla yeni tedbirler alındı, tüm hastaneler Pandemi Hastanesi olarak kabul edildi.

Berber, kuaför, güzellik merkezlerinin faaliyetlerinin kısıtlanması:
İçişleri Bakanlığı tarafından çıkarılan Genelge ile 21.03.2020 tarihi itibariyle vatandaşların bir arada bulunmaları ve yapılan işlem sırasında birçok kez fiziksel temasın olması nedeniyle berber, kuaför, güzellik merkezlerinin faaliyetlerinin 21.03.2020 saat 18.00 itibariyle geçici süreliğine durdurulmasına karar verildi.

Lokanta ve restoranlara ilişkin kısıtlama:
İçişleri Bakanlığı tarafından 21.03.2020 tarihinde çıkarılan genelge ile aynı tarih, saat 24:00 itibariyle içkili ve/veya içkisiz tüm lokanta ve restoranlar ile pastane ve benzeri işyerleri, sadece paket servis, gel-al benzeri şekilde, müşterilerin oturmasına müsaade etmeden hizmet vereceği karar altına alındı.

İcra İşlemlerinin Durdurulması:
22.03.2020 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 2279 sayılı İcra ve İflas Takiplerinin Durdurulması Hakkında Karar ile nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç olmak üzere yurt genelinde yürütülmekte olan tüm icra ve iflas takiplerinin 30.04.2020 tarihine kadar durdurulmasına karar verildi.

Bankaların çalışma saatleri:
Türkiye Bankalar Birliği tarafından, 22.03.2020 tarihinde alınan karar ile tüm bankaların yeni mesai saati 12.00 ile 17.00 arası olarak belirlendi.

65 yaş üstü ve kronik hastalığı olan kişilere yönelik sokağa çıkma yasağı:
İçişleri Bakanlığı tarafından 21.03.2020 tarihinde çıkarılan genelge ile 65 ve üzeri yaşında olan ile bağışıklık sistemi düşük ve kronik hastalığı olan vatandaşların 21.03.2020 tarihi saat 24.00’den sonra sokağa çıkmaları yasaklandı. 22.03.2020 tarihli ek genelge ile 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı bulunanlar için uygulamaya konulan sokağa çıkma yasağı kapsamında getirilecek istisnalar belirtilmiştir.

Kişisel Verilen Korunması Duyurusu:
Kişisel Verileri Koruma Kurumu (“Kurum”) 23.03.2020 tarihinde, Kurum’a intikal eden şikayet, ihbar ve veri ihlali bildirimlerinde veri sorumlularınca dikkate alınacak sürelere ilişkin açıklama yaptı.

Sermaye Piyasası Kapsamında Alınan Önlemler:
Sermaye Piyasası Kurumu (“SPK”) ve Borsa Istanbul tarafından 23.03.2020 tarihinde Koronavirüs salgınının piyasalara, halka açık şirketler ve yatırımcılara olan etkilerini azaltmak üzere, fiziki çalışma koşullarının düzenlenmesi, kredili işlemlerde öz kaynak koruma oranının %35’e tamamlatılacak şekilde uygulanması gibi birtakım düzenlemeler yapıldı.

Ayrıca, SPK nezdinde yapılan 13.04.2020 tarihli duyuru ile; Sermaye piyasası kurumlarının yurtdışı yerleşiklerle yaptıkları bir bacağı döviz diğer bacağı TL olan ve vadede TL alım yönünde gerçekleştirecekleri para swapı, forward, opsiyon ve diğer türev işlemleri kapsamında çeşitli önlemler alınmıştır.

Marketlere İlişkin Düzenlemeler:
İçişleri Bakanlığı, 24.03.2020 tarihinde Koronavirüs Salgını ile Mücadele Kapsamında Marketlerle İlgili Ek Genelge yayınlanmıştır. Söz konusu Genelge kapsamında marketlerin çalışma saati ve marketlerde alışveriş yapan müşteri sayısı düzenlenmiştir.

Vergi Düzenlemeleri:
24.03.2020 tarihli ve 31078 (Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde Koronavirüs salgınından ve bu kapsamda alınan tedbirlerden doğrudan etkilenen ve bu Vergi Tebliği ile belirlenen mükelleflerin 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mücbir sebep hükümlerinden faydalandırılmasına imkân veren düzenlemeler yer almaktadır.

7226 Sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun:
26.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 7226 sayılı Bazı Kanunlarda Değişik Yapılmasına Dair Kanun’un kabulü ile Koronavirüsü’ne karşı alınan tedbirler ve önlemler yasalaştırılmış olup, Yargılamalara İlişkin Sürelerin Durdurulması, Kısa Çalışma Ödeneğinden Yararlanma Koşulları, Telafi Süresi, Kira Bedellerinin Ödenmemesi gibi birçok husus hüküm altına alındı.

Belirli İlaçların Kullanımında Birim Doz Takibine Geçilmesi:
Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, 26.03.2020 tarihinde yaptığı duyuruda Koronavirüs ile mücadele kapsamında hastalar tarafından kullanılan belirli ilaçların her birim dozu takibe alındı. Bu bakımdan hastaneler tarafından İlaç Takip Sistemi ile birim dozaj bildirimlerinin yapılması gerekmektedir.

Pazar Satış Yerlerine İlişkin Düzenlemeler:
İçişleri Bakanlığı tarafından 27.03.2020 tarihinde Pazar/Satış Yerleri İle İlgili Ek Genelge çıkarılarak, kamuoyunda sosyete pazarı olarak adlandırılanlar başta olmak üzere sergi ve tezgâhlarda giyim, oyuncak, süs eşyası, çanta vb. zaruri olmayan ihtiyaç maddelerinin satışının yapıldığı tüm pazarların faaliyetlerinin 27 Mart saat 17.00 itibariyle geçici bir süreliğine durdurulmasına karar verildi.

Şehirlerarası Yolcu Taşımacılığı:
Bakanlık, 28.03.2020 tarihli Koronavirüs Tedbirleri Kapsamında Şehirlerarası Otobüs Yolcu Taşımacılığı ile ilgili Ek Genelge’yi yayınlayarak iller arası otobüs seferlerinin 28.03.2020 tarihi 17:00’den itibaren ancak valiliklerin izni ile yapılabileceği gibi önlemler aldı.

Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranı:
Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelik ve Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ’de yapılan değişiklikler 28.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Değişiklikler, olası mali durgunluğu göz önüne alarak, Koronavirüs salgınının kredi kartı kullanıcıları üzerindeki ekonomik yükünü, en aza indirmeyi amaçlıyor.

Kredi Garanti Kurumlarına Hazine Desteği:
Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin Karar’da yapılan değişiklikler 30.03.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Karar’da öngörülen parasal üst limitler yeniden belirlendi, kredi garanti kurumları aracılığıyla finansal kurumlara sağlanan destek artırıldı.

Sermaye Şirketlerine Öz Kaynaklarını Koruma Çağrısı:
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği tüm oda ve borsalara gönderdiği 01.04.2020 tarihli yazısında virüs salgını nedeniyle sermaye şirketlerinin öz kaynaklarının korunmasının önemine işaret ederek virüs salgınının neden olabileceği muhtemel zararlarda şirketlerin, sermaye kaybı ve borca batık olma durumuna düşmesini engellemek amacı ile kar dağıtımının sınırlandırılması gerektiğine ilişkin tavsiye niteliğinde bir duyuruda bulunarak, kamunun iştiraki olan şirketler hariç olmak üzere, tüm firmaların 2019 mali yılı için yapacakları Genel Kurul toplantılarında kararların hangi yönde alınacağına ilişkin görüş bildirdi.

Sigorta Primlerinin Ertelenmesi:
T.C. Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı 02.04.2020 tarihinde bir duyuru yayınlayarak sigorta prim ödemelerinin ertelenmesi konusunun açıklığa kavuşturulması yönünde bilgilendirme yaptı.

Kamu İhale Sözleşmelerinde Mücbir Sebebe İlişkin Genelge:
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’nın 02.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Genelgesi (“Genelge”) strong>ile kamu ihale sözleşmeleri için mücbir sebep kılavuzu yayımlandı. Genelge, yüklenicilerin mücbir sebep bildirimleri için izlenecek prosedürü açıklamaktadır.

Enerji Piyasası Denetleme Kurulu Tarafından Alınan Önlemler:
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu 02.04.2020 tarihinde aldığı kararla Koronavirüs salgınını Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 35. maddesi ve Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nin 19. maddesi kapsamında mücbir sebep olarak kabul etti.

Tıbbi Tanı Kitlerinin İthalatı İzne Tabi Olmuştur:
Tıbbi Tanı Kitlerinin İthaline İlişkin Tebliğ (“Tebliğ”), 02.04.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlandı. Tebliğ uyarınca Koronavirüs teşhislerinde kullanılabilen reaktifler, standart (referans maddeleri) ve belirli bağışıklık ürünlerinin (birlikte “tıbbi tanı kitleri”) ithalatı için Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu’nun uygunluk yazısı aranmaktadır.

Derneklerin Beyanname ve Bildirimleri Sunma Süresi Ertelendi:
İçişleri Bakanlığı, 03.04.2020 tarihli yazısıyla, derneklerin yıllık beyannameleri ile Kanun’dan ve ilgili mevzuattan kaynaklı diğer bildirimlerin verilme sürelerini 01.08.2020 tarihine kadar geçici olarak erteledi.

Şehir Giriş Çıkış Tedbirleri Ve Yaş Sınırlaması:
İçişleri Bakanlığı, 89789865-153 sayılı Şehir Giriş/ Çıkış Tedbirleri ve Yaş Sınırlaması konulu 03.04.2020 tarihli Genelge’yi valiliklere ileterek, 30 Büyükşehir ile Zonguldak ili için giriş çıkış tedbirleri getirmekle birlikte, 20 yaşından küçüklere sokağa çıkma yasağı getirildi.

UYAP Üzerinden Ceza Soruşturma Dosyalarına Erişim:
Adalet Bakanlığı, 05.04.2020 tarihli açıklama ile avukatların, vekil veya müdafi olarak kayıtlı oldukları savcılık nezdindeki soruşturma dosyalarındaki belgelere Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) üzerinden de erişebileceklerini duyurmuştur.

Tüketici Hakem Heyetlerine İlişkin Sürelerin Durması:
10.04.2020 tarihli Resmi Gazetede Yayımlanan Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Tüketici Hakem heyetlerine ilişkin süreler geçmişe etkili olarak 13.03.2020 tarihinden 30.04.2020 tarihine kadar durduruldu.

31 İlde Haftasonu Süresince Sokağa Çıkma Yasağı İlan Edildi:
İçişleri Bakanlığı tarafından, 10.04.2020 tarihinde, büyükşehir statüsündeki 30 il (Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon, Van) ve Zonguldak ili il sınırları içerisinde 10 Nisan 2020 tarihi saat 24:00’ten itibaren geçerli olmak üzere, 12 Nisan 2020 tarihi saat 24:00’e kadar sokağa çıkmak yasaklanmıştır.

Aslı Kınsız, Avukat
Yelda Yalçın, Stajyer Avukat