2023 yılında Rekabet Kurumu’na bildirilen işlemlere ilişkin olarak, Rekabet Kurumu (“Kurum”) Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan 2023 yılı Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu (“Rapor”), 5 Ocak 2024 tarihinde, Kurum’un internet sitesinde yayımlanmıştır.
Önceki yıllarda olduğu gibi, Rapor, 2023 yılında bildirilen birleşme ve devralmalara ek olarak geçmiş yıllarda incelenen işlemlere ilişkin karşılaştırma analizlerini de içermesi sebebiyle, önümüzdeki günlerde Türkiye’de şekillenmesi beklenen ticari ekonomik hareketliliğin bir çerçevesini çizmekte ve gelecekte Türkiye’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılara da ışık tutmaktadır. Bu bağlamda, Rapor, Türkiye'de sektörel bazda gerçekleşen birleşme, devralma ve özelleştirme işlemlerinin mevcut durumunu değerlendirmenin yanı sıra, gelecek dönemin şekillenmesine dair önemli ipuçlarını sunmaktadır. Rapor kapsamında öne çıkan bazı önemli noktalar şu şekildedir:
- İşlem Sayısında Düşüş, İşlem Değerinde Artış:2023 yılında Kurum tarafından incelenen 217 adet birleşme ve devralma işlemi arasında toplam işlem bedeli 162 milyar 555 milyon TL'dir. Bu işlemlerin 94'ünde hedef şirket Türkiye kökenli olup, toplam işlem bedeli 163 milyar TL düzeyindedir. Yabancıların yurt dışında gerçekleştirdiği 113 işlemin toplam işlem bedeli ise 57 trilyon 362 milyar TL'dir. Türkiye kökenli şirketler arasındaki birleşme ve devralmaların toplam işlem değeri 81 milyar 924 milyon TL iken, tüm tarafları yabancı şirketlerden oluşan işlemlerin toplam değeri 57 trilyon 375 milyar TL'dir. Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye kökenli şirketlere yatırım yapılan 35 işlemde yatırım tutarı ise yaklaşık 68 milyar TL'dir.
2023 yılında incelenen birleşme ve devralmalara ait toplam işlem adedinin son 10 yılın ortalamasının altında olduğu tespit edilmiştir. Birleşme ve devralma işlemlerinde son 10 yıla ait ortalama işlem bedeli değeri 32 milyar TL (6,74 milyar dolar) olarak belirlenmiştir. 2023 yılına ait işlem hacmi son on yılın ortalamasının üstünde olup söz konusu değerde bir önceki yıla kıyasla Türk Lirası üzerinden yaklaşık %125; dolar üzerinden %57,4 artış görülmektedir.
- Almanya Kökenli Yatırımcılar İlk Sırada: İşlem bazında Almanya kökenli yatırımcılar ilk sırada yer almaktadır. Almanya 2022 yılında Türkiye’ye 3 adet işlem için yatırım yaparken, 2023 yılında bu sayı 8’e çıkmıştır. Almanya’yı ise Hollanda kökenli yatırımcılar takip etmektedir. İsveç, Japonya, İsrail, İspanya gibi ülkelerin 2022 yılında Türkiye kökenli hedef şirketlere yatırım yaptığı, ancak 2023 yılında herhangi bir yatırımları olmadığı görülmektedir.
- Hayvansal Üretim faaliyetlerine Yüksek Yatırım Yapılmıştır: Ekonomik faaliyet alanına göre, hayvansal üretim alanındaki birleşme ve devralma işlemleri en yüksek işlem değerine sahiptir. 2023 yılında hedef şirketin Türkiye kökenli olduğu birleşme ve devralmalar içinde en çok işlem, 11 işlem adediyle “elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımı” ile “bilgisayar programlama, danışmanlık ile ilgili faaliyetler” alanlarında gerçekleşmiştir.
- 2023 Yılında Dünyada En Çok Yatırım Yapılan Sektörler: Yabancı yatırımcıların, 2023 yılında dünya çapında gerçekleştirmeyi planladıkları 149 işlem, ekonomik faaliyetlerine göre sıralandığında, küresel çapta en çok şu sektörlere yatırım yapıldığı anlaşılmaktadır: bilgisayar programlama, danışmanlık ve ilgili faaliyetler, programcılık ve yayıncılık faaliyetleri, gıda ürünlerinin imalatı, kimyasal ürünlerin imalatı, temel eczacılık ürünleri imalatı, ve motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı.
- 13 Günlük İnceleme Süresi: 2023 yılında Rekabet Kurumu'na bildirilen işlemler, ortalama 13 gün sonra nihai karara bağlanmıştır.
2023 yılında Kurum tarafından incelenen birleşme ve devralma işlemlerine yönelik daha detaylı bilgi almak için Rapor’un tam metnine
buradan ulaşabilirsiniz. Rapor, içerisinde birçok karşılaştırmalı tablo ve grafik barındırarak piyasalara dair önemli analizler içermektedir.
Nur Duygu Bozkurt, Kıdemli Avukat