2022 yılında Rekabet Kurumu’na bildirilen işlemlere ilişkin olarak, Rekabet Kurumu (“
Kurum”) Ekonomik Analiz ve Araştırma Dairesi Başkanlığı tarafından hazırlanan 2022 yılı Birleşme ve Devralma Görünüm Raporu (“
Rapor”), 6 Ocak 2023 tarihinde, Kurum’un internet sitesinde yayınlanmıştır. Rapor; 2022 yılında bildirilen birleşme ve devralmalara ek olarak geçmiş yıllarda incelenen işlemlere ilişkin karşılaştırma analizlerini de içermesi sebebiyle, önümüzdeki günlerde Türkiye’de şekillenmesi beklenen ticari ekonomik hareketliliğin bir çerçevesini çizmekte ve gelecekte Türkiye’de yatırım yapmak isteyen yatırımcılara da ışık tutmaktadır. Bu doğrultuda, Rapor’un, sektörel bazda Türkiye’de birleşme ve devralma işlemleri ile özelleştirme işlemlerinin mevcut durumunun fotoğrafını çekmesinin yanı sıra, Rapor, gelecek dönemin de nasıl şekilleneceğine dair ipuçları barındırmaktadır. Rapor kapsamında öne çıkan bazı hususlar aşağıda özetlenmektedir.
İşlem Sayısında %21 Oranında Düşüş
Kurum tarafından 2022 yılında, 7’si özelleştirme işlemi olmak üzere toplam 245 adet birleşme ve devralma işlemi incelenmiştir. Bu işlemlerden özelleştirmeler hariç 82’sinin Türkiye kökenli şirketlere ilişkin olduğu, diğer bir ifade ile, işlem kapsamında üzerinde kontrol sağlanan hedef şirketin Türkiye’de kurulmuş Türk şirketler olduğu belirtilmiştir. 2021 yılında Kurum tarafından incelenen 309 birleşme ve devralma işlemi, 2022 yılında %21 oranında düşüş göstererek 245 olmuştur. 2022 yılında gerçekleşen işlem sayısı her ne kadar 2021 yılındaki işlem sayısına göre düşmüşse de toplam işlem adedinin son 10 yılın ortalamasının (219) üzerinde olduğu görülmektedir.
İşlem Bedelinde Kayda Değer Artış
2022 yılında Türkiye kökenli işlemlere ilişkin incelenen birleşme ve devralmaların toplam işlem bedelinin özelleştirmeler de dahil yaklaşık 86,2 milyar TL olduğu kaydedilmiştir. Türkiye kökenli toplam işlem bedelinin özelleştirmeler hariç 72 milyar 210 milyon TL olduğu görülmektedir. Bu bakımdan, 2022 yılı özelleştirmeler hariç Türkiye işlem bedeli hem son on yılın ortalamasının (32 milyar TL) üstünde olup hem de 2021 yılına kıyasla yaklaşık %70 artış göstermiştir.
Elektrik Sektörü Yine İlk Sırada
Tıpkı 2020 ve 2021 yıllarında olduğu gibi, 2022 yılında da Türkiye kökenli işlemlerde en çok işlem, 8 adet işlem ile “elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımı” alanında ve en yüksek işlem değeri ise yaklaşık 8,35 milyar TL yine aynı alanda gerçekleşmiştir. Bu sektördeki işlem değeri özelleştirmeler hariç 2022 yılında bildirilen Türkiye işlemlerinin toplam değerinin yaklaşık %11’ine tekabül etmektedir. İşleme konu 19 adet hedef şirketin faaliyet alanı/sektörleri bakımından yapılan gruplandırmaya göre, Türkiye kökenli olduğu sayılan işlemler bakımından en yüksek işlem hacmi gerçekleşen ilk alan 20,5 milyar TL ile “ulaştırma ve depolama”, 12,2 milyar TL ile “elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı” ve 4,7 milyar TL ile “konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri” olarak belirlenmiştir.
Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri Kökenli Yatırımcılar Zirveyi Paylaşıyor
2022 yılında 36 ayrı işlemde yabancı yatırımcılar, Türk hedef şirketlerine yatırım yapmıştır. Yapılan bu yatırımlar arasında yapılan gruplamada ilk sırayı beşer işlemle Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri kökenli yatırımcılar paylaşmaktadır. 2022 yılında yabancı yatırımcılar tarafından birleşme ve devralma işlemleri aracılığıyla Türkiye kökenli şirketlere yapılan yatırımın, toplamda yaklaşık olarak 43 milyar TL olduğu ifade edilmektedir.
Dünya Genelinde Yatırım Yapılan Sektörler
Rapor’da 36’sı Türkiye’de ve 145’i yurtdışında olmak üzere, yabancı yatırımcıların 2022 yılında küresel düzeyde gerçekleştirdikleri toplam 181 işlem ekonomik faaliyet alanlarına göre işlem bedeli baz alınarak sıralanmıştır. Buna göre, dünya genelinde yatırım yapılan sektörlerden en çok (i) motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı (ii) programcılık ve yayıncılık faaliyetleri, (iii) makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı, (iv) temel eczacılık ürünleri imalatı, (v) finansal hizmetler ve (vi) kimyasal ürünlerin imalatı sektörleri öne çıkmıştır.
15 Günlük İnceleme Süresi
2022 yılında Kurum’a bildirilen birleşme ve devralma işlemleri, kanuni süre olan 30 günü beklemeksizin son bildirim tarihinden itibaren ortalama 15 gün sonra nihai karara bağlanmıştır. Bu durum, şirketler tarafından gerçekleştirilmesi planlanan birleşme ve devralma işlemleri bakımından, kapanış tarihlerinin belirlenmesi açısından dikkate alınabilecektir.
2022 yılında Kurum tarafından incelenen birleşme ve devralma işlemlerine yönelik daha detaylı bilgi almak için Rapor’un tam metnine
buradan ulaşabilirsiniz. Rapor, içerisinde birçok karşılaştırmalı tablo ve grafik barındırarak piyasalara dair önemli analizler içermektedir.
MORAL | KINIKOĞLU | PAMUKKALE | KÖKENEK
Serra Haviyo , Ortak
Nur Duygu Bozkurt Kadirhan, Kıdemli Avukat
Deniz Yontuk, Avukat